تجليل از مقام علمي علامه حسن زاده آملي در قمدر چهارمين سالگرد درگذشت علامه حسن زاده آملي، دو مراسم م

تجليل از مقام علمي علامه حسن زاده آملي در قمدر چهارمين سالگرد درگذشت علامه حسن زاده آملي، دو مراسم ملي در قم برگزار شد. نخستين نشست از اين دست، همايش ملي تجليل از مقام علمي آيت‌الله حسن زاده آملي بود که با حضور اساتيد، فضلاي حوزه و جمعي از طلاب در مرکز فقهي ائمه اطهار(ع) قم برگزار شد. در اين مراسم، آيت‌الله محمدجواد فاضل لنکراني رئيس مرکز فقهي ائمه اطهار(ع) به تبيين ابعاد شخصيت علمي و سلوک عملي اين استاد ذوالفنون پرداخت. ايشان با بيان اين که شخصيت مرحوم علامه حسن زاده آملي در جامعيت کم‌نظير بود، اظهار داشت: محفل درس ايشان فقط الهيات اشارات نبود بلکه تطبيق با حکمت متعاليه بود، تأييد مطالب حکمي و فلسفي بسيار مهم، به وسيله قرآن و استشهاد به کلمات ائمه معصومين عليهم السلام بود.يعني هر کسي يک ساعت جلسه درس ايشان را درک مي‌کرد اُنس و عشق ايشان به قرآن و روايات، و احاطه ايشان بر همه مسلک‌ها و مشرب‌هاي فلسفي را به خوبي احساس مي‌کرد. تسلطي که ايشان بر کتب داشت، نه کم‌نظير بلکه بي‌نظير بود. اطلاع دقيق از کتب فلسفي، تفسيري وحديثي داشت، گاهي اوقات از بحار الانوار نکاتي را نقل مي‌کرد که کمتر محدث و فقيهي به آن التفات نموده است. آيت‌الله فاضل افزود: اين شخصيت تمام عمر را يا مشغول مطالعه و تفکر بود يا مشغول تلمذ وتأليف اين همه آثار و شايد بشود گفت عمر بابرکتش را هدر نداد و کاملاً استفاده کرد.اين استاد حوزه در بخش ديگري از سخنان خود گفت: نکته‌اي که مي‌خواهم عرض کنم و مرحوم علامه هم شديداً به اين نکته معتقد بود اينستکه به عنوان يک قاعده و کبراي کلي، «العلم وديعة الله» علماء امناي اين وديعه الهي هستند. ائمه عليهم السلام فرمودند: «العلم عندنا» علم در نزد ما اهل‌بيت است. رسول اکرم(ص) فرمود: «انا مدينة العلم و علي بابها» يعني آن علمي که از حانب خداي تبارک و تعالي به وديعه در وجود مبارک پيامبر قرار داده شده، باب آن علم اميرالمؤمنين و ائمه معصومين هستند، «فمن أراد المدينة فاليدخل من الباب» اميرالمؤمنين فرمود: «علمنا هو العلم الحق و من تعلّم من غيرنا فقد ضلّ» علم واقعي نزد ائمه است اگر کسي از غير طريق ائمه معصومين علمي را ياد بگيرد گمراه است. بعد فرمودند: «فقد ضلّ و إن کان عالماً؛ ولو به يک مصطلحات و تعابيري» به يک قضايا و مفاهيمي هم علم پيدا مي‌کند اما گمراه است.ايشان با بيان اين که سلوک علمي مرحوم علامه حسن‌زاده نيز همين بود و هر بحثي را که مطرح مي‌کردند آن را با قرآن و سنّت محکم مي‌نمودند، افزود: بايد مرحوم علامه حسن‌زاده را در کتب و آثارش ببينيم که واقعاً تحقيقاتي که دارد، معارفي را به حوزه‌هاي علميه و بشر امروز عرضه کرده که هنوز حقّش ادا نشده و من از مسئوليني که در اين مجموعه کار مي‌کنند تقاضا مي‌کنم نوآوري‌هاي مرحوم علامه در آيات قرآن و روايات استخراج بشود.در اهتمام و اعتنا به روايات اهلبيت عصمت و طهارت، ايشان در جزئي‌ترين مسائل اخلاقي و آداب براي ما روايت مي‌خواند که ائمه فرمودند اين کار را انجام بدهيد، بسيار مقيد به شرع بود. ايشان در پايان سخنان خود به طلاب توصيه کرد انصاف به خرج دهيم، مرحوم آقاي حسن‌زاده را اگر مي‌خواهيم قضاوت کنيم بايد ببينيم اعتنايش به فلسفه بيشتر است يا قرآن؟ اعتنايش به عرفان بيشتر است يا روايات؟ نيائيم فقط يک جهت را نگاه کنيم و بعد قضاوت غيرمنصفانه‌اي کنيم. وي افزود با رحلت ايشان خلأ بزرگي در حوزه‌هاي علميه ايجاد شده، خدمت دوستان عرض کردم که واقعاً خلأ ‌در حوزه‌ها حس مي‌شود، بسياري از اين روايات و مطالب بايد به برکت قواعد محکم فلسفي فهميده شود، هيچ آدم عاقلي و هيچ فلسوف منصفي نمي‌گويد که تمام قواعد فلسفي کالوحي المنزل است و قابل اشکال نيست، قابل اشکال هست، ولي اين را بايد بپذيريم که بسياري از روايات بدون فهم قواعد فلسفي ممکن نيست.آيت‌الله حسن زاده آملي؛ علامه ذوفنون، سالک توحيدي»دومين همايش ملي نيز با عنوان «آيت‌الله حسن زاده آملي؛ علامه ذوفنون، سالک توحيدي» در تالار شيخ مفيد دانشگاه قم برگزار شد. در اين مراسم حجت‌الاسلام والمسلمين عليرضا اعرافي مدير حوزه‌هاي علميه با اشاره به فرازي از سخن اميرالمؤمنين(ع) در نهج البلاغه اظهار داشت: رشته عارفان بالله و ذاکران خدا قطع نخواهد شد و همواره خدا با آنها سخن خواهد گفت. الهام الهي و اتصال خدا با اعماق وجود آنها نتيجه داده و اين افراد روشنايي يافته‌اند مافوق روشنايي که ما ديده‌ايم. چنين انسان‌هاي اهل ذکر درپي جلوه‌هاي الهي راهنمايان بشر در صحراهاي بي‌آب و علف شده‌اند يعني اين عالم در منظر ظاهري جاي آبادي است اما در منظر معنوي «فلوات(صحراهاي بي‌آب و علف و بي‌راهنما)» هستند که اهل ذکر ادله في الفلوات هستند.آقاي اعرافي همچنين در راستاي آشنايي نسل جديد حوزه، دانشگاه و جامعه با شخصيت علامه حسن‌زاده آملي، به ارائه 10 نکته و ويژگي از شخصيت علامه پرداخت که به گفته وي هر کدام از آنها جمع اضداد است. مدير حوزه‌هاي علميه کشور گفت: يکي از قواعد مهم در انسان‌شناسي اين است که هرچه انسان به قله‌هاي کمال نزديک شود بسياري از دوگانه‌ها و اضداد در او سازگارتر مي‌شود. وي افزود: بسياري از امور در سطوح پايين، شکل متضاد و ناهمخوان و غير قابل جمع دارند اما انسان هرچه در مسير کمال گام بردارد، سعه وجودي او موجب حل شدن تضادها در سراسر وجودش در راستاي حرکت به سمت کمال مي‌شود. وي با اشاره به اينکه انسان کامل، جامع اضداد است همانطور که در شأن حضرت علي(ع) آمده است، افزود: علامه حسن زاده آملي به عنوان چهره برجسته عصر ما در وجودش مجموعه‌اي از اموري که همه جا به راحتي قابل جمع نيست جمع بود و اين تجمع از او انسان برجسته‌ و قابل تأسي به وجود آورده بود. از نگاه آقاي اعرافي جمع متن‌خواني و جامعيت فکري؛ استاد ديدگي زياد در عين استقلال فکري؛ تأليف فراوان همزمان با تدريس فراوان؛ جمع بين نظر و عمل؛ جمع ميان عقل و شهود و دين؛ تنوع و تکثر مطالعات و حوزه‌هاي دانشي؛ جمع تصحيح و تأليف و تحقيق؛ جمع ميان کار حوزوي و تبليغ اجتماعي؛ جامع ويژگي‌ها و امتيازات حوزه‌هاي معاصر و عرفان و انقلاب؛ از جمله ويژگي‌هاي متضاد علامه حسن زاده آملي بوده است.اعرافي در بخش پاياني سخنان خود به موضوع صدسالگي بازتأسيس حوزه علميه قم اشاره کرد و گف: ما صد سالگي بازتأسيس حوزه را پشت سر گذاشتيم و اين مسئله به دليل ضرورت تکميل کار يکي دو بار به تأخير افتاد. وي با اشاره به اينکه در محصولي که براي گراميداشت يکصدمين سال بازتأسيس حوزه علميه قم جمع شده است يک بخش آن آثار آيت‌الله حائري مؤسس حوزه علميه قم است که شامل بيست جلد درحال چاپ است گفت: بخش دوم تطورات دانشي حوزه طي صد سال اخير است که در حدودا سي محور بررسي قرار گرفته که يک محصول ده جلدي است که البته در ميانه راه قرار دارد. مدير حوزه‌هاي علميه گفت: در بخش ظهورات ميداني و نقش آفريني‌هاي حوزه علميه قم قريب به چهل اثر رونمايي خواهد شد.