در محضر مراجع در آغاز سال تحصيليحضرت آيت‌الله شبيري زنجاني خطاب به طلاب جوان: از اين نعمت و فرصت جوا
در محضر مراجع در آغاز سال تحصيليحضرت آيت‌الله شبيري زنجاني خطاب به طلاب جوان: از اين نعمت و فرصت جواني براي بهره‌مندي از علم و تقوا استفاده کنيد.در طليعه سال تحصيلي جديد حوزههاي علميه، جمعي از طلاب مدرسه عالي فقهي امام محمد باقر عليه‌السلام که تحت اشراف حضرت آيت‌الله شبيري زنجاني اداره مي‌شود، با حضور در دفتر اين مرجع تقليد با ايشان ديدار کردند.حضرت آيت‌الله شبيري زنجاني در سخنان کوتاهي با اشاره به آيه شريفه «وَالَّذِينَ جَهَدُوا فِينَا لَنَهدِيَنَّهُم سُبُلَنَا» گفتند: خداوند وعده قطعي داده است، کساني که در راه او مجاهده و تلاش مي‌کنند را به راه‌هاي خويش، هدايت مي‌کند.طلبه زماني که مفتخر به پوشيدن لباس روحانيت مي‌شود رسماً در جرگه سربازان امام عصر «عجل‌الله فرجه الشريف» و خدمتگزاران به دين و مکتب اهل‌بيت عليهم السلام قرار مي‌گيرد.ايشان در ادامه به طلاب جوان توصيه کردند: از اين نعمت و فرصت جواني براي بهره‌مندي از علم و تقوا استفاده کنيد و در اين راه تمام تلاش خود را بکار گيريد. خداوند نيز در مقابل، وعده نصرت و هدايت داده است.حضرت آيت‌الله جوادي آملي: لجاجت در مباحث علمي و اجتماعي مانع درک حقيقت مي‌شود و لجاجت و تندروي نظم جامعه را بر هم مي‌زند.حضرت آيت‌الله جوادي آملي در آغاز جلسه اخلاق خود که از دوم مهرماه آغاز شده استُ با اشاره به محور مباحث اخلاق اسلامي اظهار داشتند: مهم‌ترين منابع اخلاق اسلامي قرآن کريم و کلمات نوراني اهل‌بيت عليهم‌السلام است و نهج‌البلاغه در اين ميان جايگاهي ويژه دارد؛ کتابي که دربردارنده خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات حکيمانه اميرالمؤمنين علي(ع) است.ايشان در ادامه به شرح کلمات حکيمانه نهج‌البلاغه پرداختند و بيان داشتند: به کلام نوراني آن حضرت رسيديم که «وَ ثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلَامَةُ»، [ثمره دور انديشي سلامت است]، انسان‌شناسي در کلام اميرالمؤمنين نشان مي‌دهد که تمامي اعضا و جوارح انسان هماهنگ و هدفمند آفريده شده‌اند و هر يک طبيب خويش‌اند؛ از دستگاه گوارش تا حواس ادراکي و قواي نفساني که هر يک مانند طبيبي دروني هستند؛ اما اين مجموعه نيازمند رهبري عاقلانه است تا سلامت فرد و جامعه تأمين شود.آيت‌الله جوادي با تبيين نقش عقل و نفس در هدايت انسان تصريح کردند: دستگاه ادراکي و عملي انسان هر دو مدير و رهبر خاص خود را دارند؛ عقل رهبر انديشه‌ها و تنظيم‌کننده اوهام و خيالات است، و نفس مأمور مديريت امور جسماني و تمايلات است؛ هماهنگي اين دو، انسان را به مقام عالم رباني مي‌رساند.اين استاد برجسته حوزه با اشاره به ضرورت رياضت نفس و جهاد اکبر گفتند: فتاواي عقل و فطرت بايد بر خواهش‌هاي نفس اماره غلبه کند. عقل به‌عنوان فرمانده، نفس را مسلح به وجدان و لوامه کرده است؛ نفس لوامه همچون «قيامتِ کوچک» در درون همه انسان‌ها هشدار مي‌دهد و هرگاه رفتار خلافي صورت گيرد، انسان را به بازگشت و جبران وادار مي‌سازد.ايشان افزودند: وجود اين ساختار نشان مي‌دهد که ذات اقدس الهي نه تنها دستگاه انديشه و انگيزه را تنظيم کرده، بلکه رهبران و قوانين دروني آن‌ها را نيز معين نموده و راه‌هاي جنگ داخلي و راه‌هاي پيروزي را مشخص ساخته است. بنابراين شناخت خواسته‌ها و رهبران دروني و پيروي از فتاواي عقل و وجدان، زمينه‌ساز صلح داخلي است و کسي که هواي نفساني را مغلوب و عقل را غالب سازد، در حقيقت پيروز حقيقي است.ايشان در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به توصيه‌هاي نهج‌البلاغه درباره پرهيز از لجاجت و شتاب‌زدگي، خاطرنشان کردند: لجاجت در مباحث علمي و اجتماعي مانع درک حقيقت مي‌شود. اميرالمؤمنين عليه‌السلام در نامه به مالک اشتر هشدار دادند که لجاجت و تندروي نظم جامعه را بر هم مي‌زند.ايشان با شرح جمله نوراني حضرت امير عليه‌السلام «الطَّمَعُ رِقٌّ مُؤَبَّدٌ» تأکيد کردند: انسان بايد ابتدا خود را از بند طمع و هوس آزاد کند، تا بتواند آزادي و کرامت حقيقي را در جامعه پاس بدارد. بردگي واقعي آن است که انسان گرفتار حرص و طمع دروني باشد. ايشان بيان داشتند: انسان يا گرفتار بردگي ظاهري است که ناشي از سلطه استعمار و استبداد قدرت‌هاي شرق و غرب است، يا دچار بردگي باطني است که ريشه در هوس‌ها و خواهش‌هاي نفساني دارد. بردگي باطني خطرناک‌تر است؛ زيرا انسان را به اسارت دروني مي‌کشاند.اين مرجع تقليد تصريح کردند: اگر کسي گرفتار طمع شد، بايد بداند که بنده است؛ پيش از آنکه به فکر آزاد کردن ديگران باشد، نخست بايد خود را آزاد کند. آزادي حقيقي آن است که انسان از قيد حرص و هوس رهايي يابد.حضرت آيت‌الله مظاهري: هرچه طريقه و روش عالمانه در متن حوزههاي علميه تقويت شود، اعتلا و ارتقاي حوزه‌‌ها، بهتر و بيشتر تضمين خواهد شد.حضرت آيت‌الله مظاهري از مراجع عظام تقليد نيز در پيام خود به همايش بزرگداشت علامه محقق محمدحسين غروي نائيني که در مدرسه علميه صدر بازار اصفهان برگزار شد، ضمن بيان خلاصه‌‌اي گذرا از کارنامه و تاريخ علمي محقق نائيني و نشان دادن برجستگي‌هاي آن، اظهار داشت: بقاي حوزههاي علميه به تأسي طلاب و روحانيون جوان به اين سيره روشن و استوار است و هرچه اين طريقه و روش عالمانه در متن حوزههاي علميه تقويت شود، اعتلا و ارتقاي حوزه‌‌ها، بهتر و بيشتر تضمين خواهد شد.از نظر ايشان، دومين بُعد مهم از ابعاد شخصيتي محقق نائيني که متأسفانه ناشناخته مانده، بعد عملي و مقام والاي معنوي و اخلاقي ايشان است. محقق نائيني علاوه بر اينکه محضر بزرگان اخلاق و معنوياني همچون حضرات ملافتحعلي سلطان‌‌آبادي و ملاحسينقلي همداني(قدس سرهما) را درک کرده، خود نيز فقيهي نزيه و عالمي مهذب و شخصيتي معنوي بوده است و بسياري از شاگردان ايشان، نمونه‌هاي متعددي از حالات عرفاني و معنوي محقق نائيني را گزارش کرده‌‌اند و مقام اخلاقي و منزلت پارسايي ايشان را به نيکي ستوده‌‌اند. اگرچه اين بعد از شخصيت ايشان تحت‌الشعاع بعد علمي بوده، اما به هر صورت، درس بزرگ اين ويژگي ممتاز محقق نائيني به عموم حوزويان، خصوصاً اساتيد و مدرسان محترم حوزههاي علميه آن است که أولاً، «وَ اتَّقُوا‌الله وَ يُعَلِّمُكُمُالله وَ‌الله بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ» و ثانياً، «إِنْ تَتَّقُوا‌الله يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً وَ يُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ‌الله ذُو الْفَضْلِ الْعَظيمِ» و ثالثاً، «إِنَّ الْحَسَنَ مِنْ كُلِّ أَحَدٍ حَسَنٌ وَ إِنَّهُ مِنْكَ أَحْسَنُ لِمَكَانِكَ مِنَّا.»حضرت آيت‌الله مظاهري افزود: سومين بعد از ابعاد شخصيتي محقق نائيني، اهتمام و توجه ايشان به مسائل سياسي، اجتماعي مسلمانان و شيعيان، به‌‌ويژه جامعه شيعي ايران است که متکي به انديشه‌‌اي عميق در عرصه سياست است. ايشان فقيهي مجاهد در قامت نظريه‌‌پردازي سياسي است که کتاب مهم و معروف «تنبيه الامّة و تنزيه الملة» آن عالم سياستمدار، نشانگر افکار و آراي ايشان در ميدان سياست و هدف اصلي اين کتاب، نفي استبداد و اقامه دليل بر مبرابودن ساحت دين از حاکميت استبدادي و تأکيد بر کرامت، آزادي و برابري انسان و حق مشارکت سياسي ملت است و شخصيت بي‌‌بديلي همچون حضرت آخوند خراساني، اين اثر را «اجل از تمجيد» مي‌‌داند.از نظر اين مرجع تقليد، محقق نائيني در ميدان سياست صرفاً نظريه‌‌پردازي نمي‌‌کرد، بلکه در مقام عمل نيز در قامت مرجع و فقيهي مجاهد، هم در نهضت تنباکو و هم در نهضت مشروطه، مشارکتي عالمانه داشت و بعد از آن نيز در زمان تهاجم قواي روسيه و انگلستان به ايران، با جمعي ديگر از علماي وقت، جنبشي ضد بيگانگان برپا کرد، چنانکه با آغاز جنگ جهاني اول و اشغال بخش وسيعي از خاک عراق به دست نيروهاي بيگانه انگلستان، با همراهي ساير علما، به اعتراض و قيام دست زد و در نتيجه، به ايران تبعيد شد و مدتي را در حوزه علميه قم همراه مرحوم آيت‌الله العظمي آقاي سيدابوالحسن اصفهاني، در دوره حيات مرحوم مؤسس، به بحث و درس گذراند و پس از يک سال به حوزه علميه نجف اشرف مراجعت کرد.ايشان اضافه کرد: اين بعد از شخصيت محقق نائيني نيز براي عموم روحانيون، خصوصاً کساني که قصد ورود در عرصه سياست را دارند، درس‌آموز است. ورود در ميدان سياست اولاً، نيازمند آگاهي علمي و دانش نظري است تا شخص بتواند در اين عرصه پيچيده، آنچه را حق است، به‌درستي تشخيص دهد و در طوفان‌ها و جزر و مدهاي سياسي، حيرت‌زده و گمراه نشود و ثانياً، در اين ميدان بايد خود را آماده مجاهدت و عمل و فعاليت کند و اين نيز قطعاً نيازمند شجاعت، بصيرت، صبر و تحمل و بردباري بر مصائب و مشکلات است و چنانکه اميرالمؤمنين(ع) فرموده‌اند: «وَ لَا يَحْمِلُ هَذَا الْعَلَمَ إِلَّا أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ وَ الْعِلْمِ بِمَوَاضِعِ الْحَقِّ».
