موسسه فرهنگی و مطبوعاتی روزنامه جمهوری اسلامی

شماره 13166
کشف کوچک‌ترين سنگ‌نوشته باستاني جهان با قدمت 1600 سال در ايران

ابوالحسن اتابکي، دکتراي تاريخ، از کشف کوچک‌ترين سنگ‌نوشته باستاني با قدمت حدود 1600 سال در استان فارس خبر داد. اين کتيبه که متعلق به اواخر دوره ساساني است، بر ديواره صخره‌هاي دشت مرودشت حک شده و به گفته اتابکي، يکي از شاهکارهاي هنر ايراني در آن دوران به شمار مي‌رود.به گفته اين پژوهشگر تاريخ اين سنگ‌نوشته در ابعاد بسيار کوچک 4 در 7 سانتي‌متر (تقريباً هم‌اندازه يک قوطي کبريت) به نگارش درآمده و ابزار مورد استفاده براي حکاکي آن تنها نيم ميلي‌متر (25 گيج) قطر داشته است. اتابکي افزود: کشف چنين آثار ارزشمندي مي‌تواند به نماد هويتي يک ملت بدل شود و در آينده زمينه جذب گردشگر و رونق توريسم فرهنگي را فراهم آورد. با اين حال، او ضعف‌هاي ساختاري و مديريتي در وزارت ميراث فرهنگي و به‌ويژه در اداره ميراث فرهنگي فارس را مانعي جدي در بهره‌برداري از اين ظرفيت دانست.نجمه ابراهيمي، پژوهشگر تاريخي، نيز در توضيح اين کشف گفت: کتيبه در 9 سطر و به خط پهلوي کتابي و فارسي ميانه نگارش يافته و دو سطر نخست آن بر اثر رسوبات صخره‌اي پوشيده شده است. او افزود: اين سنگ‌نوشته به دست يکي از اهالي شهر استخر باستان به نگارش درآمده و حاوي متني ديني با مضاميني پيرامون «اعمال نيک (کرفه)»، «گناه (ويناه)» و ويژگي‌هاي کرفه بزرگ در آيين ساساني است. اين متن توسط دکتر اتابکي خوانده و تحليل شده و قرار است به‌زودي در نشريات علمي منتشر شود.ابراهيمي ادامه داد: باور به سنجش کرفه و گناه، به دليل اعتقاد ساسانيان به جهان پس از مرگ و جاودانگي روان، جايگاه ويژه‌اي در اين دوره داشت. همين موضوع در بسياري از متون ديني زرتشتي و سنگ‌نوشته‌هاي ساساني انعکاس يافته است. نمونه بارز آن در سنگ‌نوشته‌هاي «کرتير» ـ موبد بزرگ اوايل دوره ساساني ـ و همچنين در متون مذهبي مانند «بندهش»، «ونديداد»، «ارداويراف‌نامه»، «روايت داراب هرمزديار»، «مينوي خرد»، «دادستان ديني»، «شايست ناشايست»، «روايت اميد اشو وهيشتان»، «ماديان هزار دادستان»، «صدر نثر» و «دينکرد» ديده مي‌شود.برآيند اين آموزه‌ها چنين است که روان پارسايان و پرهيزکاران به سبب برخورداري از کرفه (اعمال نيک) در بهشت پاداش مي‌گيرد، درحالي‌که روان گناهکاران براي پاک شدن از ويناه (گناه)، در دوزخ گرفتار پادفره (کيفر) مي‌شود