يک اقتصاددان گفت: تنشهاي خارجي، وضعيت «نه جنگ و نه صلح» در کشور، پيامهاي متناقض دولت درباره بنزين و بودجه و کاهش اعتماد عمومي به سياستگذار باعث شده بازارسازها از شرايط سوءاستفاده کنند و نرخ ارز در مسير افزايشي قرار گيرد.آلبرت بغزيان در گفتوگو با ايسنا، درباره وضعيت اخير بازار ارز با اشاره به تکرار دورهاي تنشها و نوسانات، اظهار کرد: چند دليل دائماً تکرار ميشود؛ هر زمان اوضاع آرام يا قابل پيشبيني ميشود، رشد ارز متوقف و بازار وارد فاز نوساني ميشود و دوباره شرايط از نو تکرار ميشود. مسلم است که وخامت اوضاع ميان ونزوئلا و آمريکا باعث ميشود احتمال مداخلات نظامي و نيز گسترش جنگ ايران و اسرائيل بيشتر شود؛ يعني نشان ميدهد ترامپ و آمريکا ممکن است به سمت اقدام نظامي هم بروند.او ادامه داد: مسئله بعدي، موضعگيريهاي داخلي در کشور است. وضعيت «نه جنگ و نه صلح» باعث ميشود بسياري از تصميمات بلندمدت براي سرمايهگذاري، توسط سرمايهگذارها گرفته نشوند. ازسوي ديگر، پس از صحبتهاي اسرائيل و مشخص شدن موضع ايران، احتمال مذاکرات دورتر شده که اين موضوع نيز مزيد بر علت براي افزايش قيمت ارز است.بغزيان با اشاره به تحرکات منطقهاي، گفت: خريدهاي نظامي عربستان از آمريکا نيز نشان ميدهد که اوضاع صلح و امنيت در خاورميانه بهبود نخواهد يافت. موضوع غزه و حمله اسرائيل همچنان فعال است و با توجه به مواضع تند اخير، هر لحظه امکان حمله دوم اسرائيل نيز وجود دارد.او همچنين درباره عملکرد بانک مرکزي توضيح داد: بايد ديد بانک مرکزي عرضه ارز و تخصيص را متوقف کرده يا نه. علاوه بر آن، موضوع بنزين از سطح جامعه قابل مشاهده است. خودِ بنزين مسئله اصلي نيست اما چند پيام غلط را منتقل ميکند. مثلاً اين تصور را ايجاد ميکند که وضعيت ارزي دولت وخيم است. در شرايط فعلي و با اين ناترازي، اصلاً نبايد بحث بنزين مطرح ميشد. حالا که تورم مردم را اذيت ميکند، مطرح شدن موضوع بنزين اين پيام را ميدهد که دولت نتوانسته جلوي قاچاق را بگيرد يا وضعيت ارزي مناسب نيست.اين کارشناس ادامه داد: همچنين ميتواند اين پيام باشد که دولت نتوانسته با رانتهايي که موجب تورم ميشوند مقابله کند. در بحث ناترازي بانکها نيز با بانک آينده برخورد شد، اما نتيجه چه شد؟ بنابراين ناترازي به اين سادگي حل نميشود و دولت بايد تصميم بهتري در چنين شرايط حساسي ميگرفت.بغزيان در ادامه گفت: در بحث بودجه هم ميبينيم که ميخواهند نرخ ارز را مشخص کنند، اما هر کسي نظري متفاوت ميدهد، درحالي که تنها سخنگوي دولت بايد درباره ارز صحبت کند. کنار هم قرار گرفتن اين مسائل باعث ميشود بازارسازها از شرايط سوءاستفاده کنند و نرخ ارز را بالا ببرند. طلاي جهاني نيز از عوامل تشديدکننده است. همه اين موارد افزايش نرخ ارز را تقويت ميکند.او با بيان اينکه اعتماد عمومي به سياستگذار آسيب جدي ديده است، افزود: اعتماد به دولت چنان تخريب شده که حتي اگر اعلام کنند براي کالاهاي اساسي افزايش قيمت نداريم، مردم قانع نميشوند؛ چون پشت اين حرف، اقدامي ديده نميشود. بانک مرکزي ميتواند با تأمين بهموقع ارز کالاهاي اساسي و تصميمات قابل اتکا، خيال مردم را راحتتر کند. نبايد گفت افزايش قيمت نداريم و بعد ناگهان قيمتها را بالا برد. اين تصميمات يعني از بين رفتن اعتماد به آينده.اين کارشناس اقتصادي گفت: مردم نگران کيفيت و قدرت خريد ريالي خود هستند و اولين جايي که براي حفظ دارايي به آن پناه ميبرند ارز و طلا است. چون حفظ قدرت خريد برايشان مهم است، به سمت اين بازارها ميروند و همين رفتار جمعي قيمتها را بالاتر ميبرد. همه به دنبال حفظ دارايي ريالي خود هستند. بورس و سهامداري فعلاً بهصرفه نيست و بيشتر نوسانگيري جواب ميدهد. من نميگويم مردم بخرند يا نخرند، اما اگر اقدامي ميکنند فقط براي حفظ قدرت خريدشان است.وي افزود: مردم نگرانند و حتي ممکن است خانههاي خود را تبديل کنند و بهجاي آن ارز و طلا بخرند تا ارزش داراييشان حفظ شود. مردم بايد سعي کنند براي حفظ قدرت پولي خود اقدامي کنند، اما متأسفانه به نظر ميرسد که دولت برنامهاي جدي براي کنترل قيمت ندارد. اينکه در کل مصاحبهها بگوييم قيمت بنزين افزايش نمييابد اما ناگهان قيمت را افزايش دهيم، اين اقدام اعتماد عمومي مردم را از بين ميبرد و تصميم درستي نبود.بازار ارز در دست گروههاي نامشخص؟همچنين مهراد عباد، عضو هيات نمايندگان اتاق تهران، گفت: در خصوص بازار ارز با وجود اينکه در ظاهر به نظر ميرسد اتفاق خاصي نيفتاده، اما شاهد نوساناتي هستيم. چندين سال است که نوسان نرخ ارز بيش از آنکه ناشي از مسائل اقتصادي باشد، تحت تأثير مسائل ژئوپوليتيکي، سياسي و حتي اخبار داخلي است.وي ادامه داد: در روزهاي اخير، بدون اينکه رويداد اقتصادي يا سياسي مهمي رخ داده باشد، نرخ ارز افزايش پيدا کرده است. دليل آن را در بلاتکليفي کنوني ميدانم که باعث افزايش نرخ ارز ميشود. علاوه بر اين، تالار دوم معاملات واردات و صادرات نيز فعال شده و بسياري از صادرکنندهها ميتوانند محصولات خود را با نرخهاي بالاتر بفروشند. فاصله ميان نرخ ارز دولتي و نرخ بازار آزاد يا بازار دوم باعث شد که قيمت در بازار آزاد افزايش پيدا کند.عباد در پاسخ به اينکه چه کساني نرخ بازار آزاد را تعيين ميکنند؟ گفت: هر روز ساعت 11 صبح يک نرخ مشخص ميشود. روايتهاي مختلفي وجود دارد؛ برخي ميگويند گروهي از صرافها در خارج نرخ را تعيين ميکنند، برخي ديگر مثل رئيس کل بانک مرکزي ميگويند در کانال تلگرامي نرخ را مشخص ميکنند. واقعاً ارزش پول ملي نبايد توسط گروههاي نامشخص تعيين شود.عضو هيات نمايندگان اتاق تهران تأکيد کرد: برخي تکذيبهاي اخير درباره سيگنالهاي ايران و آمريکا براي مذاکره، باعث شد افرادي که نرخ ارز را بالا و پايين ميکنند، اين تکذيبها را سيگنال منفي تلقي کنند و قيمت را افزايش دهند. عباد درباره روشهاي کنترل بازار ارز توسط دولت افزود: در سالهاي گذشته روشهاي دستوري و تعزيراتي جواب نداده است. سياستهاي دستوري و تعيين نرخ چندگانه نه تنها مشکل را حل نکرده، بلکه زمينه رانت و فساد ايجاد کرده است.وي ادامه داد: بحث تکنرخي بودن ارز و کالا بسيار مهم است. هر کالايي که چند نرخ مختلف داشته باشد، محل فساد است. زماني هم که ارز مسافرتي ارزان ارائه ميشد، مردم ارز ميگرفتند و در بازار آزاد ميفروختند. دولت بايد جلوي اين محلهاي فساد را بگيرد.عباد گفت: خوشبختانه در دولت جديد، آقاي پزشکيان و وزير اقتصاد درباره اصلاحات اساسي اقتصادي صحبت کردهاند؛ از جمله حذف بودجه نهادهاي ناکارآمد. اما اصلاحات تنها با همراهي ذينفعان ممکن است. دولت بايد سياستهاي خود را به سمت اقتصاد آزاد و بازار آزاد هدايت کند. دولت جديد قدمهايي برداشته است؛ براي مثال حذف ارز ترجيحي برخي کالاها و ايجاد بازار دوم، که اقدام مثبتي بود و اميدواريم ادامه پيدا کند.
