امروز 13 جمادي‌الاولي به روايتی سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله عليهاست و بر اين اساس ايام فاطميه اول و روزهاي سوگواري براي دخت گرامي حضرت رسول (ص) و عالمه شهيده‌اي که بهترين بنده خدا او را پاره تن خود ناميد، آغاز مي‌شود.یکی از ویزگی های فرهنگ فاطمی اخلاقمداری است. موضوعي که متأسفانه درگرداب شور و هيجانات سياسي بطور گسترده به ورطه فراموشي رفته و يا عامدانه ازسوي برخي مدعيان دينداري ناديده گرفته مي‌شود ، غافل از آنکه بهره برداران از روش‌هاي غيراخلاقي براي رسيدن به مطامع دنيوي، علاوه برآنکه با تمسک به چنين روش‌هايي چهره ناشايستي از خود و همفکران خويش در اذهان مردم و تاريخ انقلاب اسلامي ايران به نمايش مي‌گذارند، به دليل آنکه اين فعاليت‌ها را با انتساب يک نظام ديني و اسلامي انجام مي‌دهند، ضربات مهلکي بر چهره دين و اسلاميت نظام نيز وارد مي‌نمايند که خود اين مبحث، جاي سخن بسيار دارد.موضوع اخلاق مداري براي سياست ورزان از آن جهت مهم و قابل تأمل است که براساس تعاليم فرهنگ فاطمی متخلق بودن به «اخلاق صادقانه» در هرکاري و جلب اطمينان و اعتماد مردم در اخلاص عمل موجب ماندگاري اعمال و بهترین روش برای ترویج دین است. از فرصت بهره مي‌بريم و نمونه‌هايي از اخلاق مداري در فرهنگ فاطمي را مرور مي‌کنیم.***حضرت فاطمه، در مدت کوتاه عمر پربرکت خويش چه پيش از رحلت پيامبر گرامي اسلام و چه پس از رحلت آن بزرگوار، توانست با تکيه برهمان اصول اخلاقي تعليم گرفته از حضرت رسول صلي‌الله عليه وآله، جريان عظيمي را ايجاد نمايد که اين جريان، اثر بي‌بديلي در حفظ و تکريم جامعه ديني و انساني ايفا نمود و به يکي از دلايل جاودانگي آن حضرت در ميان نسل‌ها و در همه اعصار تبديل شد. اصرار حضرت فاطمه سلام‌الله عليها بر پايبندي عوام و خواص به تعهد و بيعتي که با پدر گرامي ايشان داشتند، در اصل اصرار بر پايبندي به اخلاق مداري در دينداري و همه عرصه‌هاي زندگي بود. فاطمه «س» که مي‌ديديد پس از رحلت پدر شمشيرهاي انتقام جاهلي از هرسو امام علي عليه‌السلام و حريم ارزش‌هاي انساني را نشانه رفته است، با صراحت و شجاعت و صداقت در برابر جبهه باطل و انحراف يافتگان از مسير اصلي دين قد برافراشت و به دفاع از کيان دين و پيامبر و خاندان پيامبر برخاست. آن حضرت دريافته بود که به سبب انحراف در هدايت جامعه اسلامي، خسارت سنگيني به اسلام وارد خواهد شد و ديري نخواهد پائيد که سنتهاي جاهلي که پيامبر براي محو آنها و جايگزين کردن سنتهاي اسلامي و ارزش‌هاي انساني و الهي زحمات طاقت فرسايي را متحمل شده بود، دوباره باز خواهند گشت. لذا با تمام توان براي ترغیب جامعه به رعايت اخلاق مداري کوشيد و گرچه در ظاهر موفق به قبولاندن اصول اخلاقي به برخي افراد نگرديد، اما فرهنگ پاسداشت اخلاق مداري و اخلاق محوري در همه زمينه‌هاي زندگي انسان‌ها بخصوص در جوامع اسلامي را پايه‌گذاري کرد.حضرت فاطمه به همگان آموخت که در سياستمداري اخلاق مدارانه، افراد سياسي حق ندارند براي رسيدن به قدرت به هر وسيله‌اي متوسل شوند. روش‌هاي سياسي، مانند عناصري چون راه رسيدن به قدرت، روش حکومت، ساختارها، اخلاق زمامداران و کارگزاران، رعايت حقوق مردم، اجتناب از ستم و امثال اينها زماني اخلاق مدارانه محسوب مي‌شوند که خالي از فريب، نيرنگ، دروغ، ريا و هرگونه رفتار ناپسند غير اخلاقي باشند. در فرهنگ فاطمي و علوي و بطور کلي از ديدگاه اسلام اهميت اخلاق در هر زمينه‌اي از آن جهت پررنگ است که هدف غايي هر نوع فعاليتي در نهايت رسيدن به قرب الهي است و قرب الهي تنها در سايه رعايت اخلاق دست يافتني مي‌شود و موجبات سعادت و کمال فردي و اجتماعي را فراهم مي‌آورد. به همين جهت است که در سيره سياسي حضرت فاطمه «س» نيز هرآنچه مشاهده مي‌شود، مبتني بر رعايت اخلاق و حرکت در چارچوب‌هاي تعريف شده اخلاقي است و کوچکترين موردي که دال بر خروج از اين چارچوب باشد در زندگي سراسر سياسي آن حضرت مشاهده نمي‌شود.یکی دیگر از عواملي که موجب گرديد رابطه مردم با اهل‌بيت پيامبر صلي‌الله عليه و آله رابطه‌اي قلبي باشد، نقش آفريني درخشان حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌عليها در بالابردن فرهنگ جامعه، رشد فکر و انديشه مردم و رفع مشکلات و شبهات آنان اعم از مالي و معنوي است. آن حضرت از مسائل ساده گرفته تا پيچيده‌ترين مشکلات را پاسخگو بود و اين امر ميسر نمي‌شد الا به رعايت چند عنصر مهم که عبارتند از ارتباط سهل و مستقيم با مردم ضمن رعايت حدود شرعي و داشتن احاطه علمي و قوت فکري و همتي بلند که در وجود مقدس فاطمه زهرا سلام‌الله عليها متبلور بود. بانوي بزرگ اسلام در راه تعليم، تربيت و تبليغ اسلام ناب محمدي (ص) و اسلامي که مورد نظر حضرت رسول اکرم (ص) در حديث معروف ثقلين است، زحمات فراواني را متقبل شد که عمدتاً همراه با مشقت، زجر و نامهرباني‌ها بود او همچون مشعلي فروزان در راه هدايت جامعه نورافشاني کرد تا پاسداري از ارزش‌ها و مفاخر اصيل ديني، مبارزه پي‌گير با بدعت گذاري‌ها و جهالت و کجروي را نهادينه کند و چنين روشي را به عنوان سرمشق هر فرد متدين و با انصاف و در جستجوي تکامل معرفي نمايد. حضرت فاطمه سلام‌الله عليها نمونه کامل يک شخصيت مردم‌دار بود، بطوريکه از کودکي در متن اجتماع بسر برد و علاوه بر آنکه با مردم همدم بود با آنها همدرد هم بود و رابطه‌اي صميمانه و عالمانه با نزديکان و ياران خود داشت. نمونه‌هاي فراواني در اخبار و روايات تاريخي وجود دارد که افراد مختلف به سهولت مي‌توانستند به ايشان دسترسي داشته باشند وتقاضاها و درخواست‌ها و سؤالات خود را با او مطرح نموده و حاجات خود را در اسرع وقت برآورده ببينند.در فرهنگ اخلاق مدارانه فاطمي توجه به حقوق افراد مختلف جامعه بسيار حائز اهميت است بخصوص در مواردي که به عنوان «حقوق» مطرح مي‌شوند؛ مانند حق همسايه يا حق همجواري. حق همسايه آنست که در غياب او، آبرويش حفظ شود، به هنگام ملاقات مورد احترام قرار گيرد، درصدد عيبجويي از او برنيائيم، درباره بدي‌هايش جستجو نکنيم، اگر اتفاقاً عيبي از او مشاهده شد عيب و اسرار او پوشانده شود، رازهاي او برملا نشود، در سختي‌ها تنها گذاشته نشود، خطاها، ناداني‌ها و احياناً گستاخي‌هايش با بزرگواري بخشيده شود، در برابر بدگوئي‌ها و بدخواهي‌ها از او دفاع شود، حيله و نيرنگ‌هاي افراد به ظاهر نصيحت گو ولي در واقع منافق‌صفت در حق او برايش فاش شود و با خوش‌رفتاري مواجه گردد و.....زيباترين شيوه رفتار با مردم ، در عمل حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله عليها تجلي داشت. ايشان هميشه مردم و همسايگان را برخود مقدم مي‌دانستند و در مناجات‌هاي شبانه براي آنان دعا مي‌کردند و خيرشان را از خدا طلب مي‌نمودند. امام حسن مجتبي عليه‌السلام در اين زمينه مي‌فرمايد: «مادرم شب جمعه يکسره درحال قيام بود و تا صبح به رکوع و سجده نرفت و مدام براي مردم و همسايگان دعا مي‌کرد و نام آنان را بر زبان مي‌آورد. صبح به ايشان گفتم در دعاي ديشب چرا براي خودتان چيزي طلب نکرديد؟ جواب دادند: اول براي ديگران، پس از آن براي خود.»در فرهنگ اخلاق مدارانه فاطمي، عفاف به معني عام آن اعم از عفت در ظاهر و لباس، تا عفت در کلام و رفتار از شاخص بالايي برخوردار است. همانگونه که فاطمه زهرا سلام‌الله عليها مي‌خواهد بانوان امت پدر بزرگوارش همچون فرشتگان پاک و آزاده باشند نه بسان بردگان در اسارت نفس و شيطان، همين خواسته درباره مردان امت اسلامي نيز مورد تقاضاست. فرهنگ فاطمي مي‌خواهد زنان جهان، قدر گوهر وجودي خود را بشناسند و آن را با تمام قوا پاس دارند، همان ارزشي که به فرموده امام صادق عليه‌السلام از طلا و نقره بالاتر است. در فرهنگ فاطمي، حجاب و عفاف زنان به عنوان دستاويز و يا ابزاري شعارگونه و تبليغاتي مورد استفاده قرار نمي‌گيرد. استفاده ابزاري و تبليغاتي از عفاف براي رسيدن به مقاصد سياسي، جناحي و گروهي و يا احياناً وسيله‌اي براي حمله و تخريب رقيب در فرهنگ فاطمي مذموم است. در فرهنگ فاطمي بازي با ارزش‌ها نوعي خدعه، فريب و نيرنگ محسوب مي‌شود که در نهايت ضرر چنين رويکردي به نابودي ارزش‌ها ختم خواهد شد.
