مسلمانان کشمير در انتظار تحقق وعده «تعيين سرنوشت»در 27 اکتبر 1947 (5 آبان 1326)، نيروهاي نظامي هند د

مسلمانان کشمير در انتظار تحقق وعده «تعيين سرنوشت»در 27 اکتبر 1947 (5 آبان 1326)، نيروهاي نظامي هند در سرينگر فرود آمدند. آن روز به نقطه‌ عطفي براي مردم مسلمان جامو و کشمير تبديل شد، روزي که به عنوان «روز سياه کشمير» شناخته مي‌شود و روزي که اميد آنان به خودمختاري، با حضور نظامياني که به اشغال چندين دهه انجاميده است، از بين رفت. جامعه جهاني البته اين موضوع را ناديده نگرفت و رهبران وقت هند خود، در پي فشار افکار عمومي جهان، متعهد شدند که مردم کشمير سرنوشت خويش را تعيين خواهند کرد و موضوع به سازمان ملل ارجاع شد. سازمان ملل نيز برگزاري همه‌پرسي تحت نظارت خود را به عنوان سازوکار قانوني حل مسئله تجويز نمود. ولي آن وعده‌ها، که در حقوق بين‌الملل رسمي و الزام‌آور بودند، تاکنون محقق نشده‌اند و اين ناکامي محدود به يک نقض قانون نيست؛ بلکه به صلح، عدالت و اعتبار جهاني مربوط مي‌شود.در اواخر سال 1947(1326) و سال‌هاي پس از آن، رهبران هند به‌ويژه نخست‌وزير وقت، جواهر لعل نهرو، بارها تأکيد کردند که به مردم جامو و کشمير اجازه داده ميشود تا سرنوشت خود را تعيين کنند. سپس دهلي نو موضوع را به سازمان ملل برد و اين سازمان در قطعنامه شماره 47 و مصوبات مرتبط، خلع‌سلاح نيروها و برگزاري همه‌پرسي تحت نظارت بي‌طرف بين‌المللي را مقرر داشت. توصيه‌هاي سازمان ملل صرفاً جنبه‌ تشويقي نداشتند؛ بلکه گام‌هاي مشخصي را براي ايجاد شرايط رأي‌گيري آزاد تعيين کرده بودند. از اين‌رو، جامعه جهاني نه تنها مسئوليت به خاطر سپردن اين سخنان، بلکه عمل به آنها را نيز بر عهده دارد.اما به جاي برگزاري همه‌پرسي معتبر، مردم کشمير، سرکوب و سلب اراده سياسي را تجربه کرده‌اند. گزارش‌هاي مستند سازمان ملل در سال‌هاي اخير، فهرستي از نگراني‌هاي حقوق بشري در «جامو و کشمير تحت اشغال هند را ارائه داده‌اند: بازداشت‌هاي خودسرانه، ناپديدشدن‌هاي اجباري، محدوديت در رفت‌وآمد و آزادي بيان، و مصونيت گسترده نيروهاي امنيتي از مجازات. اين يافته‌ها — که توسط دفتر کميسارياي عالي حقوق بشر سازمان ملل پس از بررسي دقيق گردآوري شده — نشان مي‌دهد که مسئله صرفاً سياسي نيست، بلکه به‌طور عميقي انساني است. نهادهاي بين‌المللي حقوق بشر نيز خواستار تحقيقات مستقل و پاسخگويي شده‌اند؛ اين درخواست‌ها سزاوار بيش از چند يادداشت ديپلماتيک بي‌اثر است.فرسايش تضمين‌هاي سياسي کشمير در 15 مرداد 1398 زماني آشکارتر شد که دهلي نو وضعيت خودمختاري محدود اين منطقه را لغو و ساختار حکمراني آن را بازطراحي کرد. اين اقدام با بازداشت‌هاي گسترده، قطع طولاني ارتباطات و حضور امنيتي شديد همراه بود. ناظران هشدار دادند که ترکيبي از مهندسي اداري و قوانين جديد اقامت، خطر تغيير بافت جمعيتي و ماهيت دره کشمير را در پي دارد و نگراني‌هاي وجودي در ميان جوامع محلي برانگيخته است. بايد گفت: درخواست اجراي قطعنامه‌هاي سازمان ملل و بازگرداندن کرامت سياسي، فراخواني براي خشونت يا بي‌ثباتي منطقه نيست. اين يک مطالبه مبتني بر اصول است، اصراري براي پايبندي به حق تعيين سرنوشت، همان حقي که بنيان نظم بين‌الملل مدرن است و نبايد اجازه داد در اثر گذشت زمان از ميان برود.در هر سالگرد 27 اکتبر (5آبان)، مردم کشمير همان پرسش تکرار مي‌کنند: چه کسي به وعده اجراي مصوبه قانوني سازمان ملل و اجراي عدالت در رعايت حق تعيين سرنوشت مردم مسلمان کشمير وفا خواهد کرد؟ اين پرسش صرفاً شعار نيست؛ مطالبه‌اي است از جامعه جهاني تا تعهدات چند دهه‌اي خود را عملي سازند. عمل به آن تعهد، اقدامي سنجيده، قانوني و انساني در راستاي ثبات منطقه و تحقق، هرچند ديرهنگام عدالت خواهد بود.نويسنده: نُهمان علي