*محمود فاضلي
ديپلمات سابق و تحليلگر حوزه بين‌الملل
اروپا و اوکراين با ارائه طرح 12 ماده‌اي در واقع طرح پايان جنگ اين کشور را طراحي و تدوين مي‌کنند؛ طرحي که بر پيشنهاد تشکيل «شوراي صلح» به رياست رئيس‌جمهور آمريکا و همچنين ارائه تضمين‌هاي امنيتي و تامين مالي براي بازسازي متمرکز است. براساس اين طرح، اوکراين تضمين‌هاي امنيتي، بودجه براي بازسازي خسارات جنگي و مسيري براي پيوستن سريع به اتحاديه اروپا دريافت خواهد کرد.
کشورهاي اروپايي درحال همکاري با اوکراين بر روي يک پيشنهاد 12 ماده‌اي براي پايان دادن به جنگ روسيه در امتداد خطوط نبرد فعلي هستند و در مقابل درخواست‌هاي مجدد رئيس‌جمهور روسيه از آمريکا براي واگذاري قلمرو توسط کي‌يف در ازاي توافق صلح مقاومت مي‌کنند. در اين طرح پيشنهادي، روندي سريع براي پيوستن اوکراين به اتحاديه اروپا نيز در نظر گرفته شده است. مطابق اين طرح، پس از آن‌که روسيه با پيروي از اوکراين با آتش‌بس موافقت کند و هر دو طرف متعهد به توقف حملات سرزميني شوند، اقداماتي همچون «بازگرداندن تمامي کودکان تبعيد شده به اوکراين، تبادل زندانيان، و ارائه تضمين‌هاي امنيتي غرب، تأمين بودجه بازسازي و فراهم‌سازي مسير سريع عضويت اوکراين در اتحاديه اروپا» در دستور کار قرار خواهد گرفت. تحريم‌ها عليه روسيه نيز به‌تدريج لغو خواهند شد، اما حدود 300 ميليارد دلار از ذخاير مسدودشده بانک مرکزي روسيه تنها در صورتي به مسکو بازگردانده مي‌شود که اين کشور با مشارکت در بازسازي پساجنگ اوکراين موافقت کند.
هدف اين طرح مقابله با درخواست‌هاي روسيه از اوکراين براي واگذاري برخي مناطق در ازاي صلح است. تحريم‌هاي روسيه به تدريج تحت يک پيشنهاد 12 ماده‌اي براي پايان دادن به درگيري اوکراين در امتداد خطوط نبرد فعلي که توسط کشورهاي اروپايي درحال تدوين است، لغو خواهد شد.
گفته مي‌شود روسيه در «اطلاعيه‌اي خصوصي» که براي آمريکا ارسال کرده، شرايط قبلي خود براي دستيابي به توافق صلح با اوکراين را تکرار کرده است. در اين اطلاعيه درخواست روسيه مبني بر کنترل تمام منطقه «دونباس» اوکراين تکرار شده است؛ موضعي که عملا ديدگاه ترامپ، مبني بر اينکه خطوط مقدم بايد در مکان‌هاي اصلي خود متوقف شوند، را رد مي‌کند. هيچ برنامه‌اي براي ديدار رئيس‌جمهور آمريکا و رئيس‌جمهور روسيه در آيندهاي نزديک وجود ندارد. مقامات آمريکايي در يک جلسه خصوصي با رئيس‌جمهور اوکراين طرح پيشنهادي کرملين براي واگذاري منطقه «دونباس» در ازاي بخش‌هاي کوچکي از مناطق «زاپوريژيا و خرسون» را به زلنسکي ارائه کردند اما او مخالفت کرده است.
ترامپ پس از ديدار با زلنسکي در واشنگتن و گفت‌وگو با پوتين تأکيد کرد که «هر دو طرف بايد در همين موقعيت متوقف شوند و کشتار را پايان دهند.» روسيه نشانه‌اي از عقب‌نشيني از خواسته‌هاي حداکثري خود نشان نداده است. در مقابل، زلنسکي گفته است اگر قرار است مذاکرات صلح آغاز شود، جنگ بايد در وضعيت فعلي جبهه‌ها «منجمد» شود و نه اينکه امتياز جديدي به پوتين داده شود.
به باور وزير خارجه روسيه درخواست آتش‌بس در اوکراين، بدون پرداختن به علل ريشه‌اي بحران، غيرقابل قبول است. تهديد‌هاي لهستان عليه هواپيماي پوتين نشان دهنده آمادگي آنها براي انجام حملات تروريستي است. آتش‌بس فوري در اوکراين به اين معني است که بيشتر اين کشور تحت کنترل نازي‌ها باقي خواهد ماند. درخواست آتش‌بس درحال حاضر بدون پرداختن به علل ريشه‌اي، با آنچه پوتين و ترامپ در اجلاس آلاسکا توافق کردند، در تضاد است. غرب، اوکراين را به يک «ناو هواپيمابر زميني» براي تهديد دائمي مسکو تبديل کرده است. زماني که روسيه ناچار شد عمليات نظامي ويژه در دونباس را آغاز کند، مشخص شد که تمامي روابط خارجي اين کشور ازسوي غرب براي گسترش بازدارندگي روسيه مورد استفاده قرار گرفته، درحاليکه مسکو آماده همکاري با تمام کشورها براساس اصل برابري و احترام متقابل بوده و هست.
به اعتقاد سرگئي ناريشکين رئيس سرويس اطلاعات خارجي روسيه انگليس و کشورهاي اصلي اتحاديه اروپا از تمامي ابزارهاي ممکن، از جمله سازماندهي اقدامات تروريستي، اقدامات جامع فشار اقتصادي و حملات نظامي توسط نيروهاي نيابتي اوکرايني عليه خاک روسيه استفاده مي‌کنند. کشورهاي غربي ديگر تقريباً تلاشي براي پنهان کردن اين واقعيت نمي‌کنند که از گروه‌هاي تروريستي براي گسترش حوزه نفوذ خود در مناطق مهم جهان استفاده مي‌کنند. ما حتي شاهديم که آمريکا هر از گاهي حتي نزديک‌ترين متحدان خود را با تعرفه‌هاي سه‌رقمي تهديد مي‌کند. «مکرون‌ها» و «مرتس‌ها» چيزي جز «روس‌هراسي» و آماده‌سازي شتاب‌زده براي درگيري با روسيه به اروپايي‌ها پيشنهاد نمي‌کنند. کشورهاي اروپايي پس از جنگ جهاني دوم به زندگي تحت «کنترل آمريکايي‌ها» عادت کرده و اکنون قادر به سازگاري با شرايط جديد جهاني نيستند. فضاي حاکم بر وزارت امور خارجه کشورهاي اروپايي مملو از بدبيني است، زيرا اتحاديه اروپا و پيمان آتلانتيک شمالي (ناتو) هيچ «راهکار بلندمدتي» براي حفظ امنيت ندارند و کشورهاي اروپايي در اين خصوص واشنگتن را مقصر اين وضعيت مي‌دانند.
کمک‌هاي نظامي کشورهاي غربي به اوکراين نيز ادامه دارد. «جان هيلي» وزير دفاع انگليس اعلام کرد که لندن آماده است بيش از 100 ميليون پوند براي تدارک حضور احتمالي نيروهاي نظامي در اوکراين هزينه کند. نيروهاي انگليسي در صورت دستيابي رئيس‌جمهور آمريکا، به توافق آتش‌بس ميان مسکو و کي‌يف، بخشي از يک «نيروي چندمليتي» خواهند بود که مأموريت آن تضمين امنيت مرزهاي اوکراين و آموزش نيروهاي اين کشور است. انگليس درحال مرور سطح آمادگي نيروهاي مسلح اين کشور است و ميليون‌ها پوند بودجه براي هرگونه اعزام احتمالي به اوکراين در نظر گرفته است. روسيه، انگليس را «دشمن شماره يک خود» مي‌داند. انگليس و فرانسه طي 6 ماه گذشته تلاش کرده‌اند ائتلافي را متشکل از 30 کشور تشکيل دهند که در صورت توقف جنگ، وظيفه حفظ آتش‌بس، تأمين امنيت مرزها و آموزش نظاميان اوکرايني را برعهده خواهد داشت. جهان بي‌ثبات‌تر، نامطمئن‌تر و خطرناک‌تر شده و امنيت اروپا از زمان جنگ جهاني دوم هرگز چنين شکننده نبوده است.
در روزها اخير پارلمان اوکراين به اصلاح بودجه سال جاري دولت اوکراين رأي داد و هزينه‌هاي دفاعي را 7.7 ميليارد دلار ديگر افزايش داده است. اين لايحه با اکثريت قاطع تصويب شد. از زمان جنگ روسيه عليه اوکراين، اين کشور بيشترين بخش بودجه خود را صرف جنگ کرده است و در اين راستا به کمک‌هاي خارجي مانند اتحاديه اروپا متکي است. لايحه ارائه شده توسط زلنسکي، رئيس‌جمهور اوکراين با اکثريت قاطع دو سوم آرا در پارلمان به تصويب رسيد.
