موسسه فرهنگی و مطبوعاتی روزنامه جمهوری اسلامی

شماره 13207
تحليل سياسي هفته

بسم‌الله الرحمن الرحيم

در نهم مهرماه جاري مجمع تشخيص مصلحت در حرکتي شايسته ولي ديرهنگام، معاهده CFT که بخشي از لوايح FATF و مربوط به مقابله با تأمين مالي تروريسم است را تصويب کرد اما برخي افراد تندرو در مجلس با ارائه يک طرح دو فوريتي به دنبال سنگ‌اندازي در مسير اين مصوبه بودند که در هفته جاري، اکثريت نمايندگان مجلس در تصميمي عقلاني با اين طرح مخالفت کرده و از کش دادن خطرناک و بحران‌آفرين در اين باره جلوگيري نمودند.

هفته جاري موضوع دعوت از رئيس ‌جمهور پزشکيان براي شرکت در اجلاس شرم‌الشيخ با پاسخ منفي او روبرو شد و عراقچي وزير خارجه در مقام بيان دليل اين موضوع گفت: «با وجود تمايل به تعاملات ديپلماتيک، نه رئيس ‌جمهور و نه من نمي‌توانيم وارد تعامل با کساني شويم که به مردم ايران حمله کرده و همچنان ما را تهديد و تحريم مي‌کنند».

در وهله نخست برخي افراد و جناح‌هاي سياسي از اينکه اين درخواست مورد اجابت قرار نگرفته زبان به بيان بعضي انتقادها گشودند ولي واقعيت‌هاي بعدي، درستي اين تصميم را اثبات کرد. اين نشست که دوشنبه‌ شب به ابتکار ترامپ و به ميزباني رئيس ‌جمهور مصر در شرم‌الشيخ و با هدف به نمايش گذاشتن اقتدار ترامپ در پايان دادن به جنگ غزه برگزار شد، از آنچنان فضاحتي در تحقير حضور سران کشورها برخوردار بود که همه طرف‌هاي شرکت‌کننده از اينکه در اين «شوي آمريکايي» حضور پيدا کرده و مورد مضحکه ترامپ قرار گرفته‌اند، احساس خسران و پشيماني کردند ولي از آنجا که همگي به نوعي وابسته به آمريکا هستند، نتوانستند از اين حضور ابراز ندامت کنند هرچند رسانه‌هاي بين‌المللي اين حقارت را آشکارا به رخ آنان کشيدند.

اظهارات ضدايراني ترامپ در کنست اسرائيل و در اجلاس شرم‌الشيخ نشان داد که آمريکا به عنوان بزرگترين مولد تروريسم در جهان و حامي رژيم کودک‌کش صهيونيستي هيچ صلاحيتي براي برگزاري اجلاس صلح ندارد. اينکه ترامپ در مجلس رژيم صهيونيستي به خاطر ترور شهيد سليماني و حمله به مراکز هسته‌اي ايران و همچنين ممانعت از هر اقدام مؤثر عليه اسرائيل در شوراي امنيت سازمان ملل و نيز کارشکني در روندهاي قضايي بين‌المللي براي محاکمه جنايتکاران اسرائيلي مورد ستايش قرار گيرد و سپس مدعي صلح شود، تصويري جز انعکاس عميق جنايت و سبعيت رئيس ‌جمهور آمريکا ندارد.

اين روزها موضوع سازوکار تدوين تشکيلاتي به نام «سازمان ملي مهاجرت» به دليل انحرافات محتوائي شائبه‌هاي زيادي را در افکار عمومي و رسانه‌ها ايجاد کرده که تصويب آن مي‌تواند خطرات زيادي را براي کشور ايجاد کند. قصه از اين قرار است که دولت، قانوني را تحت عنوان «قانون ايجاد سازمان ملي مهاجرت» در قالب يک لايحه جهت ساماندهي موضوع مهاجرين به مجلس ارائه کرد ولي دست‌هاي خاصي در مجلس، آن لايحه 11 ماده‌اي دولت را به 70 ماده افزايش دادند که در واقع ديگر «لايحه» نيست، بلکه «طرح» اين افراد مي‌باشد.

اتفاق مهم و حائز اهميتي که در اين ماجرا روي داده اينست که قانوني که قرار است از هويت ملي مردم و کشور صيانت کند و تکليف اتباع بيگانه را روشن نمايد، به ذيل اصل 85 سپرده شده تا در‌ کميسيون‌ مشترک بررسي شده و بدون بحث در صحن علني مجلس، در نهايت با پنهان‌کاري به تصويب برسد بدون آنکه نظرات مردم و کارشناسان در آن لحاظ شده باشد. طُرفه آنکه سازماني که قرار است از هويت ملي کشور صيانت کند و از مداخلات اتباع بيگانه جلوگيري نمايد و مانع به خطر افتادن امنيت و سلامت کشور شود، اجازه مي‌دهد اتباع بيگانه و غيرمجاز با عقد شرعي يا همان صيغه کردن زنان ايراني، کسب تابعيت کرده و امکان استملاک اموال غيرمنقول به آنها داده شده و در صورت ارتکاب جرم و عدم امکان پرداخت جرائم حاصل از جرم و جنايت، از بيت‌المال مردم ايران به جاي آنها پرداخت شود!

اين قبيل تسهيلات ويژه که براي اتباع خارجي در اين قانون در نظر گرفته شده، آنگونه است که برخي کارشناسان معتقدند اين مصوبه، تأييد نوعي کاپيتولاسيون در مجلس براي اتباع خارجي است.

اين روزها وضعيت گراني و لجام‌گسيختگي قيمت ارز و طلا، اقتصاد را در حالت نابساماني قرار داده است. در روزهاي گذشته تورم جهشي و شرايط آشفته اقتصادي کشور و عدم کنترل دولت بر اوضاع، به يکي از دغدغه‌هاي اصلي مردم تبديل شده به نارضايتي‌هايي در سطوح جامعه دامن زده است. متأسفانه گره خوردن وضعيت اقتصادي به مسائل سياست خارجي باعث شده معيشت مردم دچار بي‌ثباتي و تنگناي شديدي شود و طبقه حقوق‌بگير به سمت عدم امکان تهيه قوت غالب و ناتواني در دسترسي به نيازهاي اساسي حرکت کند. از اين رو در هفته جاري 100 نفر از نمايندگان مجلس خواستار حضور تيم اقتصادي دولت در مجلس شدند تا درخصوص گراني‌هاي اخير و برنامه‌هاي دولت به نمايندگان توضيح دهند. قطعاً يکي از حياتي‌ترين اقدامات دولت در شرايط کنوني، مديريت سياست خارجي و بکار بردن ابتکارات جديد در عرصه ديپلماسي در راستاي منافع ملي است تا بتواند ارزش پول ملي را بهبود بخشيده و ثبات نسبي را به اقتصاد کشور بازگرداند.

اين هفته نيز مهمترين رويداد خبري خارجي، حول محور تحولات و مسائل فلسطين اشغالي در گردش بود. اجراي توافق آتش‌بس و برگزاري اجلاس شرم‌الشيخ و حضور شماري از کشورها، موضوع اصلي رسانه‌ها و محافل سياسي در هفته جاري را تشکيل مي‌داد. رژيم صهيونيستي و حماس بر سر طرح ترامپ، به توافق رسيدند هرچند اين طرح، از ديد کارشناسان و ناظران مسائل فلسطين، داراي نقايصي بود ولي طرف فلسطيني براي گرفتن بهانه از دست جنايتکاران صهيونيست براي کشتار بيشتر، آن را پذيرفت.

در اجراي مرحله اول توافق، حماس 20 اسير صهيونيست را تحويل داد و در مقابل، 1966 زنداني فلسطيني که بخش زيادي از آنان سال‌هاي متمادي در سياه‌چال‌هاي رژيم صهيونيستي در بند بودند آزاد گرديدند.

به دنبال آتش‌بس، هزاران فلسطيني آواره قصد بازگشت به شهرها و مناطق مسکوني خود کردند در حالي که به گزارش سازمان ملل حدود 90 درصد ساختمان‌ها و زيرساخت‌ها، به ويژه در شمال غزه کاملاً ويران شده‌اند. نهادهاي بين‌المللي، شرايط حاضر در نوار غزه را به‌شدت وخيم اعلام مي‌کنند و از کمبود امکانات اوليه و معضلات خدمات درماني خبر مي‌دهند.

به گزارش اين نهادها، آوارگان فلسطيني جنگ در حالي به مناطق مسکوني خود باز‌مي‌گردند که هيچ نشانه‌اي از آباداني در اين مناطق به چشم نمي‌خورد، غذا، آب و دارو نيست و صدها هزار نفر در ويرانه‌ها سکني گزيده‌اند. راه‌هاي خيابان‌هاي اصلي کاملاً ويران شده‌اند و همين مسئله، توزيع امکانات محدود وارد شده به غزه را ناممکن ساخته است. براساس برآورد اوليه، 70 ميليارد دلار براي بازسازي غزه مورد نياز است. پيکر هزاران نفر در مناطق مختلف غزه قرار دارد و عمليات خارج ساختن اين پيکرها به دشواري ادامه دارد.

رژيم صهيونيستي در راه ورود کاميون‌ها کارشکني مي‌کند و ارسال کمک‌ها محدود است. با توجه به رفتار و سابقه اين رژيم، بسياري از ناظران همچنان نگران عدم پايبندي رژيم صهيونيستي به مفاد توافق هستند.

تحولات جديد در جنگ اوکراين، موضوع مهم بعدي بود که اکثر رسانه‌ها به آن پرداختند. دونالد ترامپ رئيس ‌جمهوري آمريکا که در کشاندن همتاي روسي‌اش به پاي ميز مذاکره با اوکراين و خاتمه دادن به جنگ اوکراين، عاجز مانده، بار ديگر از پوتين خواست جنگ را پايان دهد. در اين ميان، روابط روسيه و اروپا نيز روز به روز تيره‌تر مي‌شود. اروپائي‌ها، مسکو را به تشديد رفتار خصومت‌آميز متهم مي‌کنند و تجاوزات پهپادي اخير را نشانه آن جلوه مي‌دهند و روسيه نيز، متقابلاً، عليه اروپا سخن مي‌گويد. با توجه به شرايط جاري، ناظران بر اين باورند که صلح در اوکراين همچنان دور از دسترس است.

ترامپ، در عين حال که مايل نيست روابط دوستانه نيم‌بند با پوتين را به‌هم بزند ولي بي‌اعتنايي پوتين به درخواست‌هايش که به نوعي تحقير ترامپ به حساب مي‌آيد، رئيس‌ جمهور آمريکا را مستأصل ساخته و بر سر دوراهي قرار داده است. تهديد ترامپ به تحويل موشک‌هاي «تاماهاک» به اوکراين، در همين راستا قابل ارزيابي است.