موسسه فرهنگی و مطبوعاتی روزنامه جمهوری اسلامی

شماره 13254
کوثر قرآن

 

به مناسبت سالروز ميلاد خجسته حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله عليها

 

بيستم جمادي‌الثاني سالروز ولادت باسعادت کوثر قرآن حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله عليهاست. اکثر مفسرين قرآن کريم نزول سوره کوثر را در شان حضرت زهرا سلام الل عليها مي‌دانند. در اهميت سوره مبارکه کوثر در قرآن همين بس که اولا در عين کوتاهي واختصار، از پر محتوا‌ترين وپر برکت‌ترين سوره‌هاي قرآن به شمار مي‌آيد. ثانيا مفردات و ترکيبات اين سوره فقط در همين سوره آمده ودر جاي ديگر تکرار نشده است. واژه کوثر در لغت به معناي «خير کثير» يا «فرد بسيار سخاوتمند» است و در اين معنا، همه اهل لغت تقريبا اتفاق نظر دارند. اما از نظر مصداقي اين که منظور از کوثر در اينجا کيست يا چيست؟ اقوال متعدد ومختلفي وجود دارد. مفسران بزرگ از اهل تسنن وتشيع، نزديک به سي معنا ومصداق براي آن ذکر کردند و همان گونه که مرحوم طبرسي در مجمع البيان نوشته، همه آنها مي‌توانند محتمل وصحيح باشند اما، در اين ميان يک معنا ومصداق، بيش از ساير معاني ومصاديق، مهم تر، شفاف‌تر و بارزتر جلوه مي‌نمايد و به نوعي مي‌توان گفت اغلب معاني ديگر نيز به آن بازگشت دارد وآن اين که منظور از کوثر در اين سوره، حضرت صديقه کبري، فاطمه زهرا سلام‌الله عليها مي‌باشند.

اين حقيقت با توجه به شان نزول سوره و ساير قرائن خارجي به قدري روشن و گوياست که حتي برخي از مفسران و شخصيت‌هاي اهل سنت نيز بر آن تأکيد دارند و در برابر شبهات مطرح شده پيرامون اين بحث در صدد پاسخگويي بر آمده و از آن دفاع نموده‌اند. چنانکه فخر رازي در کتاب تفسير خود وقتي پانزده معنا براي کوثر مي‌شمارد، معناي اهم را به فرزندان پيامبر از نسل فاطمه عليها سلام اختصاص داده و مي‌نويسد: «چون اين سوره در رد آنهائي نازل شد که پيامبر خدا صلي‌الله عليه وآله وسلم را به خاطر نداشتن پسر طعنه مي‌زدند، پس معناي آيه چنين مي‌شود که خداوند به پيامبر نسلي عطا خواهد فرمود تا دنيا باقيست آنان نيز باقي خواهند ماند. سپس تو نگاه کن و ببين در طول تاريخ چقدر از اهل‌بيت عليهم السلام را کشتند با اين همه عالَم مملو از فرزندان فاطمه عليها سلام است. درحالي که يک نفر از بني اميه باقي نمانده است که قابل توجه باشد. اما در ميان اهل‌بيت عليهم‌السلام چه شخصيت‌هاي بزرگواري مشاهده مي‌شوند.»

مرحوم علامه طباطبايي در تفسير الميزان بعد از نقل چند قول و اشاره به 26 نظر از اقوال علما در اين مورد مي‌نويسد: «... اين که در آخر سوره فرمود «ان شانئک هوالابتر»، ابترهم در ظاهر به کسي گفته مي‌شود که نسلش منقطع شود وبا توجه به اين که جمله از باب «قصر قلب» است، يا بايد منظور از کوثر، فقط وفقط ازدياد ذريه باشد که خداي تبارک وتعالي به پيامبر عطا فرمود ويا حداقل مراد اولي «خير کثير» شود ومعناي کثرت ذريه در ضمن آن ملحوظ شده باشد که در غير اين دو صورت، جمله «ان شانئک هو الابتر» بي‌فايده خواهد شد و هرگز نمي‌تواند معنا ومفهوم درستي داشته باشد.»

علامه در ادامه مي‌افزايد: «...از اين جمله استفاده مي‌شود که فرزندان فاطمه عليها سلام ذريه پيامبر هستند و اين خود يکي از پيش‌گويي‌هاي مهم قرآن کريم به شمار مي‌آيد. چون خداوند متعال، نسل پيامبر را بعد از رحلت آن حضرت به قدري افزايش داد که هيچ نسل ديگري نتوانست با آن رقابت کند، با اين که اين نسل در طول تاريخ مصيبت‌هاي فراوان ديد و قتل و غارت و پراکندگي بسياري را متحمل شد.»

فاطمه زهراء سلام‌الله عليها سرمشق و نمونه عالي براي بشريت بوده‌اند و هستند و خواهند بود. دختر پيامبر خدا بهترين الگوي الهي جهت راه‌يابي انسان‌ها به صراط مستقيم رستگاري و سعادت ابدي مي‌باشند. خداي متعال علاوه بر سوره کوثر، در آيات مباهله و تطهير، حضرت فاطمه عليهاالسلام را الگوي جامع و جهاني و جاويدان قرارداده و جهانيان را به پيروي از ايشان فرا خوانده است. پيامبر خدا حضرت محمد صلي‌الله عليه وآله وسلم و امامان عليهم السلام نيز براساس فرمان الهي فاطمه زهرا‌ء عليهاالسلام را در جايگاه عالي بانوي نمونه اسلام به همگان معرفي نموده‌اند. بنابراين دختر پيامبر خدا به حکم وحي الهي و سنت نبوي و اهل‌بيت، الگوي برتر و بي‌نظير در جهان بشري‌ هستند، الگويي که تاريخ مصرف ندارد و همواره تا روز قيامت براي همه جهانيان اسوه حسنه است و اين نقش اساسي و مهم و ارزشمند اسوه بودن حضرت فاطمه هيچ گاه پايان نمي‌يابد. آن حضرت بانوي پاک از گناه و اشتباه و انحراف در جهان اسلام است و به حکم آيه تطهير داراي مقام عالي عصمت بوده و چنين شخصيت الهي معصوم و بي‌عيب و نقص براي هميشه راهگشا، راهنما و نجات‌بخش بشر مي‌باشد.

انسان‌ها همواره نيازمند الگو هستند و حضرت فاطمه عليهاالسلام اسوه حسنه پايدار براي بشريت و بخصوص براي بانوان هستند و از همين رو اين روز را روز زن ناميده‌اند.