يكي از ضرورت‌هاي اخلاق مسلماني و معاشرت اسلامي "مردم داري" است، يعني با مردم بودن، براي مردم بودن، در خدمت ديگران بودن، شريك درد و رنج و راحت و غم ديگران بودن. همراهي و همدردي و همگامي و همخوني با ديگران و هر نام ديگري كه بتوان بر آن گذاشت. "مردم داري" رمز و راز حيات اجتماعي يك مسلمان است و براي او "پايگاه مردمي" و برخورداري از رافت و رحمت و مودت و حمايت مردم را فراهم مي‌آورد. ماهي به آب زنده است و يك مسلمان اجتماعي، به حسن سلوك با ديگران.
بايد ديد چه چيزهايي و چگونه رفتارهايي و چه روحياتي اين زمينه و موقعيت و پايگاه را براي انسان پديد مي‌آورد؟ وقتي هدف يك مسلمان خدمت بيشتر به همنوعان است، بايد راه و رسم آن را هم آموخت. مردم داري، يكي از اين رمزها است. بدون شناخت نمودها و شاخصهاي مردمداري و اين خصلت نيكو نمي‌توان به رمز آن دست يافت. چه روحيه‌ها و خصلت‌هايي سبب جذب ديگران مي‌شود؟ جذبي كه راهگشاي توفيق بيشتر براي خدمت و همدلي باشد.برخي از اين نمودها از اين قرار است.
خوش اخلاقي
"حسن خُلق" كمندي است كه ديگران را در دام محبت اسير مي‌كند. چه کسي وجود دارد كه از برخورد شايسته خوشش نيايد و جذب چنين انساني نشود؟ از امام صادق(ع) پرسيدند: حدو مرز اخلاق نيك، چيست؟ فرمود،آن است كه اخلاقت را نرم كني، كلامت را پاكيزه سازي و با چهره‌اي باز و گشاده با برادران ديني خود روبه رو شوي. گشاده رويي، از بارزترين صفات رسول خدا(ص) بود كه سهمي عمده در جذب مردم به اسلام و شيفتگي آنان به شخص پيامبر اسلام (ص) داشت. خداوند در باره اين خصلت مردمي رسول اكرم(ص) مي‌فرمايد؛ به خاطر رحمت الهي بود كه براي مردم نرم شدي و اگر تندخو و خشن و سخت دل بودي، از دور تو پراكنده مي‌شدند. در ادامه آيه مي‌فرمايد: پس، از آنان در گذر، برايشان استغفار كن و در كار با آنان مشورت نما.
عفو و گذشت
كينه توزي و لجاجت، ويژه روحهاي حقير و همت‌هاي پايين است. برعكس آنان كه نظر بلند و روح بزرگ دارند، پوزشها را مي‌پذيرند و از خطاهاي ديگران چشم مي‌پوشند. بلند نظري انسان، عامل محبت دلهاي ديگران است.براي خود انسان نيز نوعي لذت روحي دارد و گفته اند: در عفو، لذتي است كه در انتقام نيست.
تواضع
افتادگي و تواضع و فروتني، يكي ديگراز مختصات مردمداري است. افراد متواضع مي‌توانند مردم را دور شمع وجود خودشان جمع كنند، آن گونه كه پيامبر (ص) بود و انجام مي‌داد. تكبر، پشت انسان را خالي مي‌كند. مردم از پيرامون افراد مغرور و متكبر و خودخواه پراكنده مي‌شوند. برعكس آن، تواضع مردم را به محبت و عنايت و حمايت مي‌كشاند. امام علي(ع) فرموده است: سه چيز موجب محبت ديگران مي‌شود دينداري، فروتني و بخشندگي.
حوصله و تحمل
"سعه صدر" وسعت نظر و ظرفيت لازم داشتن، از نمونه‌هاي ديگر "مردم داري" است. گاهي افراد بي‌حوصله هستند از جايي و چيزي ناراحتي دارند يا ضرر و آسيبي ديده اند، يا تحت فشار و گرفتاري‌اند، توقع‌هايشان بالاست عصباني مي‌شوند، حرف تند مي‌زنند. آن كه تحمل حرفها، تنديها و بد اخلاقي‌ها را در "مكتب صبر" تمرين و تجربه كرده باشد، مي‌تواند در ارتباط با مردم به خدمت خويش و حضور كريمانه در كنارش ادامه دهد. خود تحمل و مقاومت براي انسان هوادار درست مي‌كند.
در "مردمداري" حلم و بردباري نقش به سزايي دارد و اين خصلت، به ويژه براي كساني كه با مردم در تماس و ارتباط بيشتري‌اند و در معرض مراجعات، طرح سؤالها، نيازها، توقعات و مشكلاتند ضروري‌تر و از مهمترين صفات شايسته براي مسئولان است.
