موسسه فرهنگی و مطبوعاتی روزنامه جمهوری اسلامی

شماره 13204
ورود مجلس به تدوين قانون ملي هوش مصنوعي

نمايندگان مجلس در جلسه علني ديروز با بررسي گزارش کميسيون صنايع و معادن در مورد طرح ملي هوش مصنوعي، تدوين قانون در اين حوزه را آغاز کردند.نمايندگان در اين جلسه با ماده يک طرح هوش مصنوعي موافقت کردند. در ماده يک اين طرح 6 ماده‌اي آماده است: اصطلاحات به‌کار رفته در اين قانون در معاني مشروح زير است: الف - هوش مصنوعي: به توانايي ماشين براي انجام عملکردهاي خودکار و نظام‌مند از جمله يادگيري، درک، استنتاج، حل مسئله، پيش بيني، تصميم‌گيري و اقدام از طريق به کارگيري دانش و اطلاعات و پردازش داده گفته مي‌شود که منشا اثرگذاري‌هاي گسترده بر انسان و روابط انساني در محيط فيزيکي يا مجازي و همچنين بازتاب‌هاي زيست محيطي است. هوش مصنوعي ماهيتي داده‌اي، شبکه‌اي، فرآيندي، خوشه‌اي، لايه‌اي و يکپارچه، مبتني بر منطق‌هاي رايج(کلاسيک) و ساير منطق‌هاي نوين دارد. ب - لايه‌ بنيادين: اين لايه شامل زيرساخت‌ها اعم از سخت‌افزاري و نرم‌افزاري، پايگاه‌هاي داده، فراداده‌ها، فرآيند‎ها، نمونه ‌(مدل‌هاي) پايه و فلسفه هوش مصنوعي، حسگرها و ريز (ميکرو ونانو) حسگرها و پردازنده‌ها اعم از ريزالکترونيکي (ميکروالکترونيکي)، زيستي (بيولوژي) و ذرات(کوانتومي) است. پ - لايه‌ کاربست: محصولات و خدمات نهائي مرتبط با زيست بوم هوش مصنوعي از جمله سامانه‌هاي تشخيص چهره، پردازش صوت و تصوير، دستيارهاي صوتي، يا فرآيند‎هاي پيش‌بيني مستقر بر روي لايه بنيادين که براي حل مسئله يا ارائه‌ خدمات مشخص به کاربران نهائي طراحي مي‌شود. ت - عامليت فناوري: ظهور و تقويت توانايي زيست بوم هوش مصنوعي، در اثرگذاري مستقل و فراگير بر جهان و فراتر از اراده واپايش (کنترل) و نيات اوليه انساني است. ث - فروبستگي فناورانه: اتکاي بيش از حد عموم افراد جامعه به ابزارها و خدمات فناورانه خاص، تا جايي که انجام وظايف و دستيابي به اهداف فردي يا اجتماعي، بدون در دسترس بودن آن فناوري ناممکن باشد. ج – طرح‌هاي متن باز: طرح‌هايي که شناسه (کد) اصلي و منبع آنها تحت يک مجوز قانوني قابل دسترس است و امکان بهره‌برداري از طريق تغيير، به‌روزرساني و بهبود آن براي هر فردي از کاربران فراهم است. چ - توسعه‌دهنده: شخص حقيقي يا حقوقي که يک زيست بوم يا سامانه هوش مصنوعي را با هدف عرضه آن در بازار يا به خدمت گرفتن آن طراحي يا توسعه مي‌دهد. ح - مخاطره و سطح آن: ميزان مخاطرات احتمالي سامانه‌هاي هوش مصنوعي عليه حقوق و آزادي‌هاي مشروع، حريم خصوصي و سلامت عمومي و اخلاقي جامعه و ارزش‌هاي اجتماعي و ارزش‌هاي ديني و اعتقادي جامعه که در چارچوب‌هايي مشتمل بر شفافيت، مسئوليت پذيري، رعايت حريم خصوصي، دست کاري شناختي- رفتاري و يا رتبه‌بندي و بر چسب زني افراد، اشتغال و دسترسي عادلانه به خدمات عمومي و رعايت معيار(استاندارد)هاي ملي توليد قطعات و کالاهاي ايمن به صورت کم مخاطره، مخاطره محدود، پرمخاطره و بسيار پرمخاطره، قابل دسته‌بندي است. خ - منشور اخلاقي هوش مصنوعي: مجموعه‌اي از اصول اخلاقي، براي طراحي، توسعه و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعي است. د - آزمايشگاه مرجع: آزمايشگاه ارائه دهنده خدمات ارزيابي و تأييد امنيت سامانه‌هاي هوش مصنوعي براساس معيار(استاندارد)ها و دستورالعمل‌ها. ذ - دستگاه‌هاي اجرايي: کليه دستگاه‌هاي اجرايي موضوع ماده (5) قانون مديريت خدمات کشوري مصوب 1386.7.8.در جريان بررسي اين ماده که بيش از 60 پيشنهاد براي آن مطرح شد عليرضا منادي رئيس کميسيون آموزش مجلس و احمد بيگدلي عضو کميسيون اجتماعي مجلس خواستار رسيدگي اين طرح در کميسيون‌هاي آموزش و اجتماعي مجلس شدند.منادي با اشاره به اينکه در فصل بيستم برنامه هفتم پيشرفت که مربوط به علم و فناوري و در حوزه کميسيون آموزش مجلس است، هوش مصنوعي متعلق به حوزه معاونت علمي، فناوري و اقتصاد دانش بنيان رئيس‌جمهور است، عنوان کرد: در ادامه هم معاون علمي رئيس‌جمهور در نامه‌اي به مجلس اعلام کرد که بررسي اين طرح کار کميسيون آموزش است و نه کميسيون ديگري. اينجا معلوم است که به آيين‌نامه عمل نشده است.همچنين احمد بيگدلي نماينده خدابنده و عضو کميسيون اجتماعي مجلس نيز در تذکري با اشاره به اينکه ابهامات اين طرح بسيار زياد است، پيشنهاد تشکيل يک کميسيون مشترک از نمايندگان کميسيون‌هاي صنايع، آموزش، اجتماعي، اقتصادي و امنيت ملي را مطرح کرد.*نايب رئيس مجلس: آبان‌ماه؛ آخرين فرصت اجراي دقيق قانون کالابرگ الکترونيک استنايب رئيس مجلس در جلسه علني ديروز با بيان اينکه آخرين فرصتي که مجلس براي اجراي قانون کالابرگ الکترونيکي در نظر دارد اواخر آبان ماه سال جاري است، گفت: وزارت رفاه و دولت بايد در رابطه با اجراي کالابرگ تصميمات نهايي خود را اتخاذ کنند، در اين وضعيت مجلس محکم بر اجراي کالابرگ نظر دارد و دنبال اجراي اين قانون است.حميدرضا حاجي بابايي که براي ساعاتي رياست جلسه علني ديروز مجلس را بر عهده داشت، اين مطلب را در پاسخ به تذکر جبار کوچکي نژاد نماينده رشت در مجلس بيان کرد و افزود: در جلسه قبل اعلام کردم که وزير رفاه براي اجراي قانون مجلس که در سال 1402 تصويب شده است تدارکات لازم را ببيند، کالابرگ الکترونيک بايد به گروه‌هاي هدف و دهک‌هاي هدف پرداخت شود.وي افزود: البته آخرين فرصتي که مجلس براي اجراي اين قانون در نظر دارد اواخر آبان ماه سال جاري است، وزارت رفاه و دولت بايد در رابطه با کالابرگ تصميمات نهايي خود را اتخاذ کنند، در اين وضعيت مجلس محکم بر اجراي کالابرگ نظر دارد و دنبال اجراي اين قانون است.جبار کوچکي نژاد نماينده رشت در تذکري گفت: مردم در يک فشار سخت اقتصادي قرار دارند و آقاي رئيس مجلس هم 2 بار به دولت تذکر دادند که کالابرگ را جزو برنامه‌هاي خود قرار دهند، موضوع کالابرگ در مجلس دهم به تصويب رسيد و البته در مجلس يازدهم هم اين بحث وجود داشته است که کالابرگ الکترونيک فعال شود.وي افزود: آقايان در کميسيون تعهد دادند که کالابرگ را اجرايي کنند ولي دولت تشخيص نمي‌دهد که مردم در فشار اقتصادي قرار دارند اکنون اجناس روز به روز گران و سفره مردم در تامين کالاي اساسي دچار بحران شده است از اين رو مجلس بايد اقدام اساسي انجام دهد.