آغاز سال تحصيلي حوزه‌هاي علميهسال تحصيلي حوزه‌هاي علميه کشور از پانزدهم شهريور جاري آغاز شد. حضرت آي
آغاز سال تحصيلي حوزه‌هاي علميهسال تحصيلي حوزه‌هاي علميه کشور از پانزدهم شهريور جاري آغاز شد. حضرت آيت‌الله سبحاني از مراجع معظم تقليد در مراسمي که هفته پيش بدين منظور در مدرسه فيضيه قم تشکيل شده بود، با اشاره به سابقه هزار ساله حوزه‌هاي علميه يادآور شدند: پيش از شيخ طوسي نيز حوزه‌هايي وجود داشته است. اين حوزه علميه کهن، پشتوانه‌اي عظيم از تجربه براي ماست و بهره‌گيري از اين تجربه نشان داده که روش‌ها و سنت‌هاي گذشته، نتيجه‌بخش بوده است، بنابراين بايد بکوشيم ـ چه مديريت محترم و چه اساتيد بزرگوار ـ تا آن سنت‌هاي گذشته در حوزه همچنان حاکم باشند.ايشان ادامه دادند: اگر بخواهيم از شيوه‌هاي ناشناخته استفاده کنيم، هنوز آن روش‌ها تجربه نشده و تضميني براي نتيجه‌بخشي ندارند، اما اگر از سنت‌هاي گذشته بهره بگيريم، بي‌ترديد ثمربخش خواهد بود. نخستين سنت آن بود که در گذشته همه اهل حوزه هم «مدرس» بودند و هم «متدرّس». ما که به قم آمديم، چنين بود. همه‌مان درس مي‌خوانديم و هم‌زمان درس مي‌داديم. ما خدمت امام‌خميني و مرحوم آيت‌الله گلپايگاني درس مي‌خوانديم، آنان نيز نزد آيت‌الله بروجردي. يعني هر طبقه علمي از طبقه بالاتر بهره‌مند مي‌شد. تقريباً مي‌توان گفت همه حوزه به يک معنا هم مدرس بودند و هم متدرّس؛ مدرس‌هايي پرورش مي‌يافتند که بدون رنج و زحمت خاصي، در جريان طبيعي آموزش رشد مي‌کردند. اين سنت بايد حتي در مدارس فعلي نيز رعايت شود. يعني طبقه بالاتر، طبقه پايين‌تر را درس بدهد و کل حوزه به صورت يک شبکه زنده آموزشي باشد. اين سنت هزارساله، تجربه‌اي گران‌بهاست و بايد براي احياي آن تلاش کنيم.اين مرجع تقليد در تبيين الگوي قرآني براي حوزه اظهار داشتند: آيه شريفه «لِيتَفَقَّهوا فِي الدِّين وَلِينذِروا قَومَهُم...» براي ما الگويي روشن بيان مي‌کند. حوزه بايد چگونه باشد؟ اين آيه نشان مي‌دهد که «تفقه در دين» به معناي خبر واحد نيست؛ خبر واحد نقل روايت است، اما تفقه يعني تعمق در دين، رسيدن به مرتبه اجتهاد و استادي. همچنين «لينذروا» يعني توانايي ارشاد و هدايت مردم. بنابراين، حوزه بايد بر دو اساس استوار باشد: 1. تربيت فقيه و 2. تربيت خطيب. هر دو پايه لازم و مکمل يکديگرند؛ فقيه جامع علوم ديني است و خطيب مبلّغ و هدايتگر جامعه.ايشان افزودند: امروز در زمينه «خطابه» کمبود داريم. خطباي ماهر وجود دارند، اما تعدادشان اندک است. مديريت محترم وعده داده که بخشي را به تربيت خطبا اختصاص دهد و گروهي را براي اين مهم پرورش دهد. بايد توجه داشت که «فقاهت» و «خطابه» دو برنامه متفاوتند. فقيه برنامه‌هاي خاص خود را دارد، اما خطيب بايد علاوه بر دانش ديني، آيات قرآن و نهج‌البلاغه را حفظ کند، درد مردم را بشناسد، درمان آن را بداند و از مسائل جامعه آگاه باشد. اين برنامه دوم است و اميدواريم ميوه‌هاي آن به‌زودي آشکار شود.حضرت آيت‌الله سبحاني با تأکيد بر گسترش نويسندگي به زبان عربي در حوزه‌هاي علميه، ابراز داشتند: نکته سوم آن است که بيشتر آقاياني که مطالب درسي مي‌نويسند، به زبان فارسي مي‌نويسند و از نظر نويسندگي عربي ضعيف هستند. من هر هفته تکليفي مي‌دهم تا آقايان در دو روز آن را بنويسند. اين کار روشي براي پرورش مجتهد است، اما بايد برنامه‌اي باشد که نگارش دروس به زبان عربي صحيح و سالم تقويت شود؛ چرا که اکنون در اين زمينه ضعف داريم و بايد جبران کنيم.ايشان با تأکید بر لزوم حفظ شأن طلبگي، گفتند: نکته چهارم اين است که روح طلبگي را حفظ کنيم. طلبه سرباز امام زمان(عج) است و بايد با قرآن و نهج‌البلاغه انس داشته باشد. ظاهر او نيز بايد متناسب با شأن طلبگي باشد؛ از آراستگي سر و صورت گرفته تا لباس مناسب. به گونه‌اي که در هر حال بگويند: اين فرد سرباز امام زمان است. اگر اين امور انجام شود ـ که بحمدالله درحال تحقق است ـ بي‌شک نتايج ارزشمندي در پي خواهد داشت.آيت‌الله سبحاني تخصص و گرايش‌هاي تخصصي را امري نيکو دانست و افزود: خدا رحمت کند مرحوم آيت‌الله فاضل لنکراني را که بنيان‌گذار تخصص در حوزه بودند. اما رشته‌هاي تخصصي بايد محدود باشند و از حد لازم فراتر نروند، زيرا سرمايه و نيروي انساني ما اندک و نيازها فراوان است. بسياري از رشته‌ها جنبه «نافله» دارند و بايد به «فرائض» بپردازيم. پيامبر اکرم(ص) فرمود: «يا علي، إذا اشتغل الناس بالنوافل فاشتغل أنت بالفرائض» امروز که شبهات از هر سو بر جامعه هجوم مي‌آورد، بايد اولويت را به فرائض بدهيم.ايشان ادامه دادند: امام صادق(ع) نيز فرمود: «بادِروا أولادَکم بالحديث قبل أن تسبقکم المرجئة». فرقه مرجئه در آن زمان آفتي بزرگ بود. مي‌گفتند: «لا يضرّ مع الإيمان المعصية» يعني ايمان کافي است و معصيت ضرري ندارد. اين عقيده، نوعي انحلال علمي و عملي بود و در شهرها گسترش يافت. بنابراين، بايد تخصص‌ها را به سوي فرائض سوق دهيم و در زمينه نوافل صبر کنيم تا نيروهاي ما بيشتر شوند.حضرت آيت‌الله سبحاني در پايان بياناتشان بر پيگيري مجدانه دروس حوزوي تأکيد کردند و گفتتند: آقايان درس‌ها را از فردا آغاز کنيد و ان‌شاءالله تعطيلات را کاهش دهيد. يکي از مشکلات حوزه، تعطيلات بسيار است. خوشبختانه امسال مديريت محترم در اين زمينه اقدام کرده و بخشي از تعطيلي‌هاي زياد را جبران کرده است. اين را تبريک مي‌گويم و اميدوارم اين روند ادامه يابد.
