موسسه فرهنگی و مطبوعاتی روزنامه جمهوری اسلامی

شماره 13259
شهيد مفتح، منادي وحدت حوزه و دانشگاهبه مناسبت سالروز شهادت آيت‌الله مفتح و روز وحدت حوزه و دانشگاهفر

شهيد مفتح، منادي وحدت حوزه و دانشگاهبه مناسبت سالروز شهادت آيت‌الله مفتح و روز وحدت حوزه و دانشگاهفردا (بيست و هفتم آذرماه) سالروز شهادت آيت‌الله محمد مفتح و روز «وحدت حوزه و دانشگاه» است.آيت‌الله مفتح در سال 1307 در خانواده‌‌اي روحاني و متقي و با فضيلت در شهر همدان ديده به جهان گشود و از سنين کودکي در مجالس وعظ پدر حضوري چشمگير داشت و در دوران نوجواني پس از سخنراني‌هاي پدر به ذکر مصيبت اهل‌بيت عليهم‌السلام مي‌پرداخت. محمد در سال 1322 همدان را به مقصد شهر علم و تقوي قم ترک کرد و در جوار بارگاه مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله عليها در حجره‌اي محقر و در نهايت قناعت همچون ساير جويندگان دانش ديني در مدرسه دارالشفاء سکني گزيد و به طور جد و با تلاشي کم نظير به کسب معارف ديني پرداخت. مفتح بخشي از رسائل شيخ انصاري را نزد آيت‌الله مجاهد تبريزي و قسمتي از اصول دروس خارج را در محضر آيت‌الله العظمي بروجردي فراگرفت و فلسفه و حکمت را نزد فيلسوف عاليقدر علامه طباطبايي تلمذ نمود. وي همچنين مدتي در مکتب حضرت آيت‌الله العظمي گلپايگاني و همچنين حضرت آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي و حضرت امام خميني از پرتو فروغ انديشه اين بزرگان علم و فقه بهره‌مند گرديد و همزمان تحصيلات دانشگاهي را به موازات کسب دانش حوزوي پيگيري نمود و موفق به اخذ مدرک دکترا در رشته الهيات و معارف اسلامي گرديد و در فقه نيز به چنان تبحري دست يافت که به درجه اجتهاد نائل گرديد.آيت‌الله مفتح درکنار فعاليت‌هاي علمي، از امور فرهنگي، سياسي و اجتماعي نيز غافل نبود با همکاري شهيد مظلوم آيت‌الله بهشتي و آيت‌الله خامنه‌اي «کانون اسلامي دانش‌آموزان و فرهنگيان» در شهر قم را بنيان گذاشت. آيت‌الله مفتح معتقد بود که آگاهي دادن به جامعه از وظايف اصلي روحانيين است و در سايه اين آگاهي‌هاست که آحاد مردم مي‌توانند حقوق فردي و اجتماعي خود را از ستمگران داخلي و خارجي مطالبه و اخذ نمايند. دقيقا به دليل همين اعتقاد بود که با آغاز نهضت اسلامي مردم ايران به رهبري امام خميني، آيت‌الله مفتح بي‌درنگ به نهضت اسلامي پيوست و در ميان مبارزان به عنوان روحاني پرشور و عالم شناخته شد. شهيد مفتح، ابتدا مساجد را به عنوان کانون‌هاي مبارزه و آگاهي بخشي قرار داد تا از اين طريق با عموم اقشار مذهبي جامعه ارتباط برقرار نمايد و همزمان با استفاده از محيط دانشگاه تلاش نمود پيوندي ميان قشر پويا و تحصيل کرده جامعه با اقشار عام برقرار نمايد.آيت‌الله مفتح معتقد بود براي انجام تحولات بنيادين، چاره کار در آن است که بين دانشگاهيان و حوزويان و همچنين بين اين دو قشر با عموم مردم پيوندي مستحکم برقرار گردد. وي با همين اعتقاد علاوه بر دانشگاه، مساجد الجواد، جاويد، قبا و... را به کانون مبارزه پيوند اقشار دانشگاهي و حوزوي و مردم تبديل کرد. مفتح از آن جهت پيشکسوت و منادي وحدت حوزه و دانشگاه لقب گرفت که دريافته بود اين دو پايگاه علم، همانند دو بال پرواز براي رسيدن به عزتمندي، استقلال، دانش و معنويت هستند و اگر هر يک از اين دو بال آسيب ببينند و يا با يکدگر به صورت هماهنگ نباشند، لذت پرواز و پيشرفت و تعالي و کمال از دست خواهد رفت. شهيد مفتح البته در راه وحدت‌بخشي ميان حوزه و دانشگاه که در واقع مسيري در چارچوب اهداف بزرگ نهضت اسلامي به رهبري امام خميني بود، هزينه‌هاي گزافي نيز پرداخت که کمترين آنها دستگيري‌هاي متعدد توسط دستگاه امنيتي رژيم ستم‌شاهي و قرارگرفتن در معرض انواع شکنجه‌ها و آزارها و محروميت‌ها بود، با اينحال هرگز از اين تلاش مستمر و آگاهانه خود خستگي احساس نکرد، بطوريکه در سال 1357 و زماني که مسجد قبا مرکز فعاليت آيت‌الله مفتح محسوب مي‌شد و از کانون‌هاي تأثيرگذار در امر مبارزه با رژيم پهلوي بود، وي نماز عيد فطر را در قيطريه برگزار نمود و اين حرکت نقطه عطفي در مبارزات آن سال ايجاد کرد.آيت‌الله مفتح در کنار فعاليت‌هاي گسترده انقلابي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي خويش، هرگز از تأليف و تحقيق غافل نشد و همين امر موجب گرديد که آثار ارزنده‌اي از ايشان که بيانگر عمق بينش علمي و فلسفي او بود برجاي بماند.ترجمه تفسير مجمع‌البيان که يکي از باارزش‌ترين تفاسير شيعه محسوب مي‌شود از يادگارهاي آن شهيد عزيز است. روش انديشه در علم منطق نيز يکي ديگر از آثار ارزشمند شهيد مفتح مي‌باشد که در اين کتاب مسائل علمي با ژرف‌نگري خاصي مورد بررسي قرار گرفته است. کتاب‌هاي حکمت الهي در نهج‌البلاغه، آيات اصول اعتقادي، وحدت دو قشر روحاني و دانشگاهي ازجمله ديگر تأليفات آيت‌الله شهيد محمد مفتح هستند که در حوزه دين و فلسفه به نگارش درآمده‌اند.آيت‌الله مفتح، سرانجام در راه مجاهدت‌هاي الهي، اسلامي، انقلابي و فرهنگي خويش که تلاش براي وحدت ميان حوزه و دانشگاه يکي از آنان بود، در روز بيست و هفتم آذرماه سال 1358 در دانشکده الهيات هدف گلوله کين و خشم مزدوران دشمن قرار گرفت و خون اين روحاني تلاشگر و عالم، فضاي دانشگاه را رنگين نمود و به ديدار معبود شتافت.