اوکراين قرباني معامله سياسي ترامپ و روسيهاظهارات تازه دونالد ترامپ درباره اوکراين و تباني او با پوتي

اوکراين قرباني معامله سياسي ترامپ و روسيهاظهارات تازه دونالد ترامپ درباره اوکراين و تباني او با پوتين، معادلات سياسي را به هم ريخت. او با لحني صريح گفت سرزمين‌هايي که از دست رفته‌اند، ديگر بازنمي‌گردند؛ درعين‌حال از همکاري با اروپا براي تضمين امنيت سخن گفت و تأکيد کرد هدف اصلي، جلوگيري از آغاز دوباره جنگي ويرانگر است.دونالد ترامپ با ادعاي اينکه خواستار صلح پايدار در جنگ اوکراين است مي‌گويد که کي‌يف همين حالا هم سرزمين‌هايي را از دست داده است. رئيس‌جمهور آمريکا به خبرنگاران گفت که از نظر او، اوکراين همين حالا هم سرزمين‌هايي را از دست داده است، اما تأکيد کرد که نمي‌خواهد در آينده شاهد شروع دوباره درگيري باشد، و آمريکا و اروپايي‌ها اکنون در تلاشند تا تضمين‌هاي امنيتي براي کي‌يف ارائه دهند.اين اظهارات در شرايطي مطرح مي‌شود که رئيس‌جمهور اوکراين مي‌گويد که دستيابي به توافق با امريکا در مورد واگذاري اراضي در چارچوب حل و فصل درگيري با روسيه امکان‌پذير نيست.زلنسکي روز دوشنبه در يک کنفرانس مطبوعاتي گفت: «نمايندگان ما به گفتگو با همکاران آمريکايي خود ادامه خواهند داد. هيئت اوکرايني تقريباً شبانه‌روز براي دستيابي به نتيجه تلاش مي‌کند... همه مسائل ساده نيستند. مسائل پيچيده‌اي وجود دارد، به‌ويژه در مورد سرزمين‌ها... گفتگوهاي کافي در مورد سرزمين‌ها انجام شده است. من معتقدم که ما درحال حاضر مواضع متفاوتي داريم.»با اين حال، رئيس‌جمهور آمريکا همچنين گفت که رهبران اروپايي خواهان پايان درگيري در اوکراين هستند و «حمايت فوق‌العاده‌اي» از تلاش‌هاي ايالات متحده نشان مي‌دهند.او در ادامه اشاره کرد که روز دوشنبه مکالمه تلفني «بسيار خوب» و طولاني با چندين رهبر اروپايي و ولوديمير زلنسکي، رئيس‌جمهور اوکراين براي بحث در مورد پايان دادن به مناقشه در اوکراين داشته است و افزود که «به نظر مي‌رسد همه چيز خوب پيش مي‌رود.»ترامپ گفت: «من گفتگوي طولاني با رئيس‌جمهور زلنسکي داشتم. همچنين، با سران آلمان، ايتاليا، ناتو، فنلاند، فرانسه، انگليس، لهستان، نروژ، دانمارک و هلند با مذاکرات بسيار طولاني و بسيار خوب صحبت کردم. به نظر مي‌رسد اوضاع خوب پيش مي‌رود، اما مدت‌هاست که اين را مي‌گوييم و اين درگيري سختي است.»خبرنگاري همچنين از ترامپ سؤال پرسيد که آيا اخيراً مستقيماً با ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه صحبت کرده‌ است يا خير.ترامپ هم پاسخ داد: بله، صحبت کرده‌ام.در همين ميان به گفته کارشناسان زلنسکي با عقب‌نشيني از عضويت ناتو، مسير صلحي پرهزينه را زير فشار ترامپ و غرب پذيرفت.تصميم اخير رئيس‌جمهور اوکراين براي کنار گذاشتن رسمي درخواست پيوستن کشورش به ناتو، نقطه عطفي تعيين‌کننده در مسير جنگ اوکراين و معادلات امنيتي اروپا به شمار مي‌رود. اقدامي که نه‌تنها نشانه‌اي از فرسايش توان سياسي و نظامي کي‌يف پس از سال‌ها جنگ فرسايشي با روسيه است، بلکه بازتاب روشني از تغيير اولويت‌هاي غرب، به‌ويژه امريکا، در مواجهه با بحران اوکراين محسوب مي‌شود. اين عقب‌نشيني که درست پيش از ديدار زلنسکي با فرستادگان ترامپ و صدراعظم آلمان در برلين اعلام شد، به‌زعم بسياري از ناظران، «جام شوکران»‌ي است که رهبر اوکراين ناگزير از نوشيدن آن شده است.زلنسکي در سخنان خود صراحتاً اعلام کرد که آماده است پيشنهاد عضويت اوکراين در ناتو را در ازاي دريافت تضمين‌هاي امنيتي ازسوي غرب کنار بگذارد؛ پيشنهادي که تا همين اواخر خط قرمز غيرقابل مذاکره کي‌يف تلقي مي‌شد. از زمان آغاز تهاجم روسيه در فوريه 2022، عضويت در ناتو براي اوکراين نه‌تنها يک هدف راهبردي، بلکه نماد بقا، استقلال و پيوند قطعي با غرب به شمار مي‌رفت. با اين حال، تحولات ميداني جنگ، خستگي افکار عمومي غرب و تغيير فضاي سياسي در واشنگتن، اين رؤيا را به تدريج به باري سنگين بر دوش کي‌يف تبديل کرد.اين عقب‌نشيني را بايد در چارچوب مذاکرات صلحي ديد که ماه‌هاست به‌صورت آشکار و پنهان جريان دارد. هرچند هنوز توافقي جامع شکل نگرفته، اما چندين پيش‌نويس غيررسمي ازسوي ميانجي‌هاي اروپايي و آمريکايي تهيه شده است. نقطه مشترک همه اين پيش‌نويس‌ها يک چيز است: ناتو جايي براي اوکراين ندارد، دست‌کم نه در آينده‌اي قابل پيش‌بيني.نقش دونالد ترامپ در اين معادله کليدي است. ترامپ که بار ديگر به قدرت بازگشته، از همان ابتدا موضعي حتي تند در قبال اوکراين اتخاذ کرده است. او بار‌ها اعلام کرده که عضويت اوکراين در ناتو «غيرواقع‌بينانه» و «تحريک‌آميز» است و مي‌تواند جهان را به سمت يک جنگ جهاني سوق دهد. از نگاه ترامپ، گسترش ناتو به مرز‌هاي روسيه، خط قرمزي است که عبور از آن هزينه‌اي به‌مراتب سنگين‌تر از منافعش دارد.امريکا و متحدان اروپايي‌اش نيز، هرچند در ظاهر همچنان از اوکراين حمايت مي‌کنند، اما در عمل تمايلي به پذيرش تعهدات حقوقي و نظامي ناتو در قبال کي‌يف ندارند. عضويت اوکراين در ناتو به معناي فعال شدن ماده 5 اين پيمان و الزام غرب به دفاع نظامي مستقيم از اوکراين است؛ سناريويي که مي‌تواند برخوردي مستقيم و تمام‌عيار با روسيه رقم بزند.همين هراس از گسترش جنگ، دليل اصلي وتوي عملي عضويت اوکراين در ناتو بوده است. در غياب اين عضويت، غرب مي‌تواند به حمايت تسليحاتي و مالي ادامه دهد، بي‌آنکه خود را درگير جنگي مستقيم کند. براي کي‌يف، اما اين به معناي باقي ماندن در منطقه‌اي خاکستري از نظر امنيتي است.پس از کنار گذاشتن رؤياي ناتو، سؤال اصلي اين است: تضمين‌هاي امنيتي غرب تا چه اندازه واقعي و قابل اتکا هستند؟ زلنسکي تأکيد کرده که بدون چنين تضمين‌هايي، عقب‌نشيني از ناتو معنايي ندارد. او گفته است: «اين تضمين‌ها فرصتي براي جلوگيري از موج ديگري از تجاوز روسيه است و اين، همين حالا هم يک مصالحه بزرگ از طرف ماست.»اکنون نيز تضمين‌هاي پيشنهادي غرب بيشتر جنبه سياسي دارند تا حقوقي. سخن از کمک‌هاي بلندمدت نظامي، آموزش نيرو‌ها و همکاري‌هاي اطلاعاتي است، نه تعهد به اعزام نيرو يا دفاع مستقيم. براي بسياري از منتقدان در داخل اوکراين، اين تضمين‌ها بيش از آنکه سپري واقعي باشند، مسکني موقت براي افکار عمومي‌اند.تاکنون يکي از پيچيده‌ترين و حساس‌ترين مسائل در مذاکرات صلح، مسئله قلمرو بوده است. گرچه تاکنون هيچ توافقي بر سر سرنوشت مناطق اشغالي، از کريمه گرفته تا بخش‌هايي از دونتسک و لوهانسک، حاصل نشده است اما روسيه اين مناطق را «واقعيت‌هاي جديد ميداني» مي‌داند و حاضر به عقب‌نشيني نيست. اوکراين نيز، دست‌کم در سطح رسمي، نمي‌تواند به‌راحتي از تماميت ارضي خود چشم‌پوشي کند.زلنسکي تلاش کرده اين عقب‌نشيني از ناتو را به‌عنوان بهايي براي جلوگيري از سناريويي بدتر معرفي کندکه نام آن گسترش بيشتر نفوذ روسيه به سمت غرب است. نگراني اصلي غرب نيز همين است. اگر روسيه بتواند بدون هزينه سنگين، اوکراين را به زانو درآورد، اين پيام را به ديگر کشور‌هاي اروپاي شرقي خواهد فرستاد که مرز‌ها، قابل تغييرند و تضمين‌هاي غربي شکننده‌اند.