درباره آمار شيعيان در کشور هندوستان اطلاعات دقيقي در دست نيست. منابع مختلف جمعيت شيعيان هندوستان را بين 30 تا 50 ميليون نفر تخمين زده‌اند و برخي، شيعيان هند را بزرگترين جمعيت شيعيان جهان بعد از ايران دانسته‌اند. با اينکه در مناطقي مانند دکن يا فيض آباد که سابقا حکومت شيعي داشته‌اند، گروه‌هاي شيعي حضور دارند، اما در دوران معاصر پراکندگي شيعيان در هندوستان تغيير يافته است. مراکز اصلي سکونت شيعيان شهرهاي پنجاب، دهلي، حيدرآباد، امروها، فيض آباد، جونيپور، لکنهو، رامپور و کشمير است. شيعيان هند در ايالت‌هاي مختلف (سراسر هند) پراکنده شده‌اند. شيعيان هند عموماً در مناطق شمالي، مرکزي، و جنوبي اين کشور سکني گزيده‌اند.ايالت اوتراپرادش با مرکزيت شهر لکنهو، از مهمترين نقاط شيعه‌نشين در هند است. شهر لکنهو، مرکز ايالت اوتراپرادش با داشتن بيش از صدها هزار (و به گفته برخي مابع سه ميليون) شيعه، به مرکز تشيع در هند شهرت يافته است. البته شهر چونپور نيز از جمله شهرهاي اين ايالت، جمعيت شيعه زيادي دارد. کشمير، دومين مرکز عمده فعاليت شيعيان بعد از لکنهو است. بيهار، با مرکزيت پانتا؛ آندراپرادش، با مرکزيت حيدرآباد؛ ايالت گجرات، نيز هزاران شيعه را در خود جاي داده است. ايالت ماهارشترا، از جمله ايالت‌هاي جنوبي هند است که انبوهي از جمعيت شيعه را در خود جاي داده است. تقريباً اين منطقه از ايالت‌هاي نسبتاً وسيع هند شمرده مي‌شود.مدارس و حوزه‌هاي علميهسابقه تشيع در هند و زيادي جمعيت آنان در اين منطقه اقتضا مي‌کرد که طبق سنت ديرينه علماي شيعه، مدارس ديني و حوزه‌هاي علميه نيز در اين ديار تأسيس گردد و اين امر البته در کشوري مثل هند که از تنوع مذهبي زيادي برخوردار است، از حساسيت ويژه و گاه از خطراتي نيز برخوردار بود اما علماي رباني شيعه مثل هميشه دل به عنايت الهي بسته، اقدام به تأسيس حوزه‌هاي علميه کردند. مهمترين مدارس علميه هند عبارتند ازسلطان المدارسموسس مدرسه سلطان المدارس، سيد حسين نقوي است. وي از روابط خوبي که با سلطان شيعي سلطنت اوده داشت، براي تأسيس يک مرکز علمي و فرهنگي استفاده کرد، لذا در سال 1259ق اين مدرسه را در لکهنو تأسيس کرد و خود سرپرستي آن را به عهده گرفت. (تراز سياست، علي ابوالحسني، صص 112111) عالي‌ترين مدرک اين مدرسه «صدر الافاضل» بود و به کساني اختصاص مي‌يافت که مدارج بالاي ادبي، فقهي، اصولي و فلسفي را طي مي‌کردند. (مراکز المسلمين التعليميه و الثقافية و الدينيه في الهند، عبدالحليم ندوي، ص 67) به‌نظر مي‌رسد اين مدرسه اولين مدرسه علمي شيعي هند باشد. قبل از آن دروس علمي در منازل علما ياحسينيه‌ها برگزار مي‌شده است.مدرسه ايمانيه بنارسبنارس از شهرهاي مهم هند و از شهرهاي عبادي هندوان است. مسلمانان نيز از زمان دور در اين شهر سکونت داشتند ولي با گذشت زمان، رنگ و بوي فرهنگ هندويي را گرفته بودند. امداد علي نواب شيعه آن شهر خورشيد علي خان را به تأسيس يک مرکز علمي ترغيب کرد. او در سال 1282ق فوت کرد ولي همسرش کار را ادامه داد و در سال 1866م مدرسه ايمانيه را با موقوفات زياد تأسيس کرد. از ابتداي تأسيس، آقاي امداد علي سرپرستي آن را بر عهده داشت و پس از ايشان علي جواد، اين مدرسه را به اوج شهرت رساند. آخرين مدرک اين مدرسه «شمس الافاضل» است. (همان، ص 65).مدرسه مشارع العلوم (جامعه ناظميه)اين مدرسه در سال 1269ش توسط سيد ناظم و نجم العلماء و برخي از بزرگان شيعه تأسيس شد و از نظر اداري دولت اوتاوپردايش آن را تحت پوشش خود قرار داد. اين جامعه داراي نظام آموزشي، تربيتي، فرهنگي و آموزشي جداگانه‌اي است و سالانه روحانيون را براي تبليغ دين اعزام مي‌کند. (اشرافي و محمدي، وضعيت علمي فرهنگي شيعيان هندوستان، ص 107-120).جامع العلوم جواديهجامع العلوم جواديه را سيد محمد سجاد حسيني در سال 1307ش در محله پرهلادگهات در شرق بنارس تأسيس کرد. هنگامي که سرپرستي اين مدرسه را آيت‌الله سيد ظفر الحسن به‌عهده گرفت، مدرسه را به اوج رساند. ايشان در ايام تعطيل به مناطق مختلف مي‌رفت و مردم را براي کمک به مدرسه ترغيب مي‌نمود. آخرين مدرک اين مدرسه «فخر الافاضل» است. (همان).شيعه کالجسيد سبط حسن جائسي، مهاراجه نواب فتح علي خان و مهاراجه نواب حامد علي خان رامپور در سال 1286ش گردهمايي سراسري شيعيان هند را براي پيشرفت آموزش اجتماعي شيعيان برگزار کردند. به دنبال اين گردهمايي در سال 1297 شيعه کالج به عنوان دانشگاهي شيعي و مرکزي دولتي در لکهنو تأسيس شد. رئيس اين دانشگاه بايد از شخصيت‌هاي علمي شيعه باشد و دانشجويان آن فقط از بين شيعيان انتخاب مي‌شوند. (مراکز المسلمين التعليميه و الثقافيه و الدينيه في الهند، ص 67).کالج مدينه العلوماين کالج از مراکز مهم آموزش علوم ديني در هند است. اين مرکز ويژه شيعيان دوازده امامي است و از سراسر هند، افرادي براي تحصيل به اين مرکز مي‌آيند. مدينه العلوم دو شعبه دارد: شعبه علوم ديني و شعبه علوم ديگر. اساتيد شعبه اول، از تحصيل کردگان قم و شعبه دوم از تحصيل کردگان دانشگاه‌ها هستند و رياست آن با دکتر کلب صادق و همکاري پرفسور علي محمد نقوي است. (سيدعلي ميرشريفي،هندوستاني که من ديدم،ص 184) اين مؤسسه در سال 1372ش به وسيله رهبران شيعيان هند تأسيس شده است. (نگاهي به مدارس و حوزه‌هاي علميه شيعه در هند، ص225).مدارس علوم ديني خواهرانشيعيان هند چندين مدرسه علميه دارند که متعلق به خواهران طلبه بوده و در راستاي گسترش معارف اهل‌بيت (عليهم السلام) فعال هستند. برخي از اين مدارس مدرسه جامعه الزهرا. واقع در شهر لکنهو، با داشتن 8 مدرس، در سطوح مقدمات، کارداني و کارشناسي، خاستگاه تربيت ده‌ها نفر از خواهران مسلمان علاقه‌مند به دروس حوزوي است. مدرسه الزهرا. واقع در شهر علي پور، با داشتن 4 مدرس، در سطوح مقدمات و کارداني، خاستگاه تربيت جوانان علاقه‌مند به دروس حوزوي است. مدرسه جامعة‌الزهرا. واقع در شهر شريف آلبو، با داشتن 6 مدرس، در سطوح مقدمات و کارداني، خاستگاه تربيت جوانان علاقه‌مند به دروس حوزوي است. مدرسه مکتب الزهرا. واقع در شهر حسن‌آباد، با داشتن 5 نفر مدرس، در سطوح مقدمات و کارداني، خاستگاه تربيت جوانان علاقه‌مند به دروس حوزوي مي‌باشد. (اشرافي و محمدي، وضعيت علمي فرهنگي شيعيان هندوستان، ص 107 – 120).کتابخانه‌هاي وابسته به شيعيان هنددر کشور هند کتابخانه‌هاي زيادي وابسته به شيعيان بوده و يا به نوعي شيعيان در ساختن و تکميل آن‌ها نقشي اساسي داشته‌اند. برخي از اين کتابخانه‌هاکتابخانه ناصريهباني اين کتابخانه سيد محمد قلي پدر علامه مير حامد حسين است. او علاوه بر تأليفات متعدد در زمينه فرهنگ و معارف اسلامي، اقدام به تأسيس اين کتابخانه کرده است. او در زمان حياتش اين کتابخانه را وقف اولاد خود کرد. اما پس از درگذشت او، فرزندش مير حامد حسين همزمان با تأليف، تصنيف، تصحيح و ترتيب کتاب‌هاي پدر، به توسعه اين کتابخانه نيز پرداخت. پس از درگذشت مير حامد حسين توليت کتابخانه به فرزندش سيد ناصر حسين تفويض گرديد. در زمان تصدي ايشان کتابخانه رونقي بيشتر يافت و در محل کتابخانه نيز تغييرات اساسي به وجود آمد و کتاب‌ها به محلي که تاکنون به عنوان کتابخانه ناصريه مشهور است منتقل شد. اين کتابخانه داراي بيش از سي هزار کتاب است که حدود 5000 نسخه آن را کتاب‌هاي خطي تشکيل مي‌دهد و اکثر نسخ خطي اين کتابخانه از نوادر است. (همان، ص 101).کتابخانه راجه محمود آبادراجه امير حسين خان کتابخانه‌اي تأسيس کرده که دلالت بر ذوق علمي وي دارد. پس از فوت امير حسن امير الدوله پسرش راجه علي محمد خان به جاي پدر نشست. وي علاوه بر تعاليم علوم ديني با علوم جديد آشنا گرديد. پس از سلطه انگليس‌ها که علم و دانش در مرکز علوم سلامي هند شهر لکهنو، به خاموشي گراييد و تمام ثروت علمي و اسلامي به يغما مي‌رفت، کتاب‌هاي زيادي توسط راجه محمد علي خان خريداري و به اين کتابخانه منتقل گرديد. تعداد کتاب‌هاي موجود در اين کتابخانه حدود هشتاد هزار نسخه است که از اين تعداد حدود دو هزار و پانصد نسخه خطي است. نسخه‌هاي خطي در محل اقامت خاندان ايشان در قيصر باغ لکهنو نگهداري مي‌شود و نسخ چاپي تاکنون در کتابخانه ايشان در قلعه محمود آباد محفوظ است. (همان).کتابخانه رضاکتابخانه رضا در رامپور از بزرگترين و غني‌ترين کتابخانه‌هاي هند است، که مملو از کتاب‌هاي علوم شرقي است. به‌ويژه نسخه‌هاي خطي عربي، فارسي، اردو، ترکي، پشتو، سانسکريت و هندي بسياري در آن وجود دارد؛ و در کنار اين‌ها تعداد کتاب‌هاي چاپي به زبان‌هاي اروپايي و شرقي و هندي هم کم نيست. کتابخانه رضا سابقه دويست ساله دارد و بنيانگذار آن نواب فيض‌‌الله خان بهادر (1208ق / 1749م) است. در زمان نواب محمد سعيد خان بهادر، کتابخانه توسعه پيدا کرد و نواب مزبور در پيشبرد آن سعي فراواني از خود نشان داد. در همين زمان محل جداگانه‌اي براي کتابخانه در نظر گرفته شد و براي کتاب‌هاي آن مهري ساخته شد و روي کتاب‌ها ثبت گرديد. (همان).*درباره آمار شيعيان در کشور هندوستان اطلاعات دقيقي در دست نيست. منابع مختلف جمعيت شيعيان هندوستان را بين 30 تا 50 ميليون نفر تخمين زده‌اند*شيعيان هند چندين مدرسه علميه دارند که در راستاي گسترش معارف اهل‌بيت (عليهم‌السلام) فعال هستند
