*محمود فاضلي
ديپلمات سابق و تحليلگر امور بين الملل
با توجه به فاجعه انساني در نوار غزه، کشورهاي غربي بيشتري متعهد به طرح به‌رسميت شناختن کشور مستقل فلسطين شده‌اند. کشورهاي متعددي که شماري از آنها اروپايي هستند، در پايان کنفرانسي درباره فلسطين که به رياست فرانسه و عربستان در نيويورک برگزار شد، براي به‌رسميت شناختن کشور فلسطين در نشست آينده مجمع عمومي سازمان ملل که قرار است سپتامبر آينده برگزار شود، اعلام آمادگي کردند. در بيانيه مشترک وزيران خارجه اين کشورها آمده است به‌رسميت شناختن کشور فلسطين گامي مهم بهسوي تحقق بخشيدن به راه حل «دو دولتي» است و از ساير کشورهاي جهان که تاکنون فلسطين را به‌رسميت نشناخته‌اند خواستند با اين جريان همراه شوند.
در بيانيه وزراي امور خارجه 15 کشور، طوفان الاقصي جنبش مقاومت فلسطين حماس در 7 اکتبر 2023 عليه اسرائيل را بهعنوان اقدامي به توصيف خود «فجيع و يهودستيزانه» محکوم کرده و خواستار آتش‌بس فوري و آزادي همه گروگان‌ها شده‌اند. اين وزرا اعلام کردند که به راه‌حل دو کشور براساس قوانين بين‌المللي متعهد هستند و به‌رسميت شناختن فلسطين را گامي اساسي در اين مسير مي‌دانند.
کشورهاي استراليا، کانادا، فنلاند، نيوزيلند، پرتغال، آندورا، مالت، سان مارينو و لوکزامبورگ در بيانيه مشترکي در اين باره به ابتکار فرانسه پيوستند. کشورهايي مانند ايسلند، ايرلند، اسپانيا، اسلووني و نروژ که در گذشته فلسطين را به‌رسميت شناخته بودند نيز حمايت خود را از اين طرح اعلام کردند.
تصميم اخير رئيس‌جمهور فرانسه مبني‌بر به‌رسميت شناختن کشور فلسطين، واکنش‌هاي گسترده‌اي در اروپا و در سطح بين‌المللي داشته است. اين اقدام که با استقبال برخي کشورها و انتقاد اسرائيل و حاميان او همراه شده، منجر به افزايش فشار بر ديگر دولت‌هاي اروپايي جهت پيوستن به اين اقدام شده است. فرانسه تصميم خود براي به‌رسميت شناختن کشور فلسطين را به‌طور رسمي در مجمع عمومي سازمان ملل در سپتامبر اعلام مي‌کند. فرانسه اولين عضو غربي شوراي امنيت سازمان ملل و اولين کشور گروه هفت است که اين کار را انجام مي‌دهد.
اين اقدام «مکرون» اگرچه به‌نوعي يک ابزار سياست خارجي عمدتا نمادين براي بهبود وجهه رئيس‌جمهوري فرانسه در داخل کشور است، اما مي‌تواند باعث شکل‌گيري موجي از اقدامات کشورهاي ديگر براي پيروي از اين مسير شود. فرانسه اعتقاد دارد که " تشکيل کشور غيرنظامي فلسطين که اسرائيل را به‌رسميت بشناسد، تنها راه صلح است. هر کاري که لازم باشد بايد براي تضمين امنيت فلسطيني‌ها و اسرائيلي‌ها انجام شود. ما نمي‌توانيم گرسنگي کودکان در غزه را بپذيريم. دولت فرانسه در سپتامبر آينده در مجمع عمومي سازمان ملل، کشور فلسطين را به‌رسميت خواهد شناخت. بايد آتش‌بس اجرا و همه اسرا آزاد شوند. همچنين بايد کمک‌هاي فوري وارد غزه شده و حماس خلع سلاح شود. وضعيت انساني در غزه غيرقابل قبول است و قحطي و آوارگي گسترده، ساکنان آن را تهديد مي‌کند".
نخست‌وزير انگليس هم تهديد کرده اگر اسرائيل اقدامي جدي براي بهبود اوضاع غزه نکند، لندن پيش از نشست سپتامبر مجمع عمومي سازمان ملل، فلسطين را به‌رسميت خواهد شناخت، مگر اينکه اسرائيل تغيير مسير دهد. يک سوم نمايندگان حزب کارگر خواستار به‌رسميت شناختن بدون شرط فلسطين هستند. دولت انگليس انتقاد از برنامه‌هايش براي به‌رسميت شناختن دولت فلسطين را رد کرده است. هايدي الکساندر، وزير حمل و نقل انگليس اعتقاد دارد اين اقدام بهمعناي پاداش دادن به جنبش مقامت فلسطين حماس نخواهد بود.
آلمان بهرغم ائتلاف نزديک با تل‌آويو، تحت فشار فزايندهاي براي به‌رسميت شناختن کشور مستقل فلسطين است. آلمان هرگونه اقدامي را که مانع از تأسيس کشور فلسطين شود، رد مي‌کند. آلمان رسماً به انگليس، فرانسه و کانادا پيوسته و خواستار به‌رسميت شناختن کشور فلسطين است. برلين از هدف خود در زمينه راه حل دو دولتي منحرف نخواهد شد و «براي آلمان» به‌رسميت شناختن کشور مستقل فلسطين پايان اين روند است. به‌رسميت شناختن استقلال فلسطيني‌ها مي‌تواند يکي از آخرين گامها بهسمت دستيابي به توافقي جامع باشد. «يوهان وادفول» وزير خارجه آلمان، اعتقاد دارد به‌رسميت شناختن کشور فلسطين بيشتر در پايان مذاکرات براي راه حل دو کشوري صورت مي‌گيرد، اين روند بايد اکنون آغاز شود. آلمان در اين مورد نظر روشني دارد. ما از راه‌حل دو کشور حمايت مي‌کنيم، به قوانين بين‌المللي پايبند هستيم و شهرک‌سازي‌هاي غيرقانوني در کرانه باختري را تأييد نمي‌کنيم.
«فولکر تورک» کميسر عالي حقوقبشر سازمان ملل نيز بر آمادگي سازمان ملل در حمايت از مردم فلسطين در تلاش‌هايشان براي کشور سازي تأکيد دارد. سازمان ملل آماده است تا از فلسطيني‌ها در کشور سازي، با محوريت حقوقبشر و حاکميت قانون، حمايت کند. وقتي آن زمان فرا برسد، برنامه‌‌هاي حمايت از قربانيان و بازماندگان، راهي مهم براي گشودن مسيري به سوي پاسخگويي و جبران خسارت خواهد بود.
رئيس جمهوري آمريکا از تصميم فرانسه نگراني چنداني ندارد و آن را بهعنوان يک اقدام بي‌فايده توصيف مي‌کند: «مکرون در فرانسه بيانيه‌اي صادر کرد. اين بيانيه هيچ اهميتي ندارد. او آدم خيلي خوبي است. اما اين حرف ارزش ندارد.» «مارکو روبيو» وزير خارجه آمريکا از مخالفين اصلي شناسايي فلسطين نيز معتقد است «اين تصميم «فقط به تبليغات حماس خدمت مي‌کند و صلح را به عقب مي‌اندازد. اين سيلي بهصورت قربانيان هفتم اکتبر است.»
نتانياهو واکنش تندي نشان داده و مدعي است «اين تصميم «پاداشي به تروريسم حماس» و «مجازات قربانيان» است. ايجاد «کشوري جهادي در مرز اسرائيل» فردا امنيت اروپا را تهديد خواهد کرد. اين کمپيني با هدف توقف جنگ قبل از شکست حماس است. تا زماني که آمريکا طرف ماست، هيچ فايده‌اي در مبارزه براي تشکيل کشور فلسطين وجود ندارد.»
مواضع کشورهاي اروپايي در شناسايي کشور فلسطين درحالي است که ارتش اسرائيل براي تصرف شهر غزه آماده ميشود. ممکن است براي فلسطينيان در مناطق مشخص، هشدارهاي تخليه صادر شود و چند هفته مهلت داده شود تا ارتش اسرائيل وارد عمل شود. اين طرح شامل تخليه غيرنظاميان فلسطيني از شهر غزه و آغاز يک حمله زميني به اين منطقه است. وزير جنگ اسرائيل اخيرا تهديد کرده «اقدامات پيش‌دستانه‌اي را کليد خواهند زد تا عملاً چيزي از آرمان استقلال فلسطين باقي نماند.»
اما مقاومت فلسسطين در روزهاي اخير تأکيد کرده گسترش تجاوز عليه مردم فلسطين آسان نيست و هزينه آن براي رژيم اشغالگر اسرائيل و ارتش نازي آن، سنگين و پرهزينه خواهد بود و غزه در برابر رژيم اشغالگر و تلاش براي اعمال قيموميت بر آن، مقاوم خواهد ماند.
