تنش جدي ميان آمريکا و اروپا بر سر راهبرد امنيت ملي ترامپدرحالي که سران اروپا در شوک ناشي از اظهارات دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا درباره راهبرد امنيت ملياش بسر ميبرند، سفير آمريکا در سازمان پيمان آتلانتيک شمالي (ناتو)، اروپا را به دليل فقدان پويايي سياسي و اقتصادي به موزه و به تعبيري آنچه که در گذشته مانده است، تشبيه کرد.هفته نامه آمريکايي نيوزويک نوشت: راهبرد امنيت ملي آمريکا به کاهش رشد اقتصادي اروپا اشاره دارد و حتي با لحن تندتري درباره به اصطلاح آنچه که «محو شدن تمدن» اروپا خوانده است، هشدار ميدهد.رئيس جمهوري آمريکا در اين راهبرد، آزادي سياسي اروپا را زير سؤال برد و اين سؤال را مطرح کرد که «آيا شرکاي قديمي اين کشور در ناتو ميتوانند متحداني معتبر و قابل اعتماد باقي بمانند؟»ماتئو جي ويتاکر سفير آمريکا در ناتو، در يک گردهمايي در دوحه قطر اين سؤال را مطرح کرد: آيا اروپا اقتصادي پويا است که ميتواند رشد کند يا اين که فقط يک موزه از خاطرات گذشته است و ما فقط به آنجا ميرويم تا نوشيدنيها، پنيرها و وافل (نوعي نان و شيريني)هاي دوست داشتني را ببينيم؟اظهارات اين نماينده ترامپ، بر جايگاه واشنگتن در اين راهبرد امنيتي تأکيد دارد و به نگراني اروپاييها درباره سرنوشت ناتو و مسائل دفاعي آن، که فشار آن براي چندين دهه بر قدرت نظامي آمريکا بوده است، دامن ميزند.به گزارش نيوزويک افزايش شکاف در روابط سران اروپا و دولت ترامپ، همزمان با نااميدي کشورهاي اروپايي از آمادگي آمريکا براي دستيابي به توافقات ارضي و سازش بر سر مسائل ديگر با ولاديمير پوتين رئيس جمهوري روسيه بروز کرده است. اين اقدام آمريکا همزمان با تلاشها براي پايان دادن به جنگ اوکراين انجام ميشود که اروپاييها را در مذاکرات صلح اوکراين به حاشيه برده است.بعد از اعلام راهبرد جديد امنيت ملي آمريکا، دونالد توسک نخستوزير لهستان در شبکه اجتماعي ايکس نوشت: دوستان عزيز آمريکايي، اروپا نزديکترين متحد شماست و مشکل شما نيست. ما دشمنان مشترکي داريم. دستکم اين چيزي بوده که در 80 سال گذشته جريان داشته است. ما نياز داريم که به اين رويه پايبند باشيم، اين تنها راهبرد منطقي در امنيت مشترک ماست، مگر اين که چيزي تغيير کند.سياستمداران اروپايي همچنين از اشاره به محدود کردن آزادي بيان در اروپا در راهبرد امنيتي ايالات متحده و ابراز خوشبيني در بخشي از آن با عنوان «ارتقاي عظمت اروپا» مبني بر افزايش نفوذ «احزاب ميهنپرست اروپايي» ابراز نارضايتي کردند. خوشبيني از ظهور احزاب ميهن پرست درحالي در سند راهبرد امنيتي ترامپ مطرح شده که احزاب جريان اصلي از ظهور راست افراطي مهاجرستيز واهمه دارند.راهبرد امنيتي ترامپ چيست؟سند 33 صفحهاي امنيت ملي آمريکا بر ايدئولوژي «اول آمريکاي» ترامپ استوار است اما در عين حال تلاش ميکند نقش ايالات متحده را در نيمکره غربي بازسازي کند و توازن جديدي در تجارت جهاني برقرار سازد.اين سند به طور مستقيم از عقبنشيني آمريکا از جهان سخن نميگويد، اما افزايش تقسيم بار امنيتي ميان متحدان، ارتقاي منافع اقتصادي آمريکا و دسترسي به زنجيرههاي تأمين حياتي، و آزادسازي توليد انرژي در آمريکا را خواستار است. در راهبرد جديد امنيت ملي آمريکا که بهتازگي منتشر شده است، دولت ترامپ از کاهش دموکراسي و آزادي بيان در اروپا ابراز تأسف کرده و خواهان تغيير رويه شده است.در اين سند آمده است: مسائل بزرگتري که اروپا با آن مواجه است شامل فعاليتهاي اتحاديه اروپا و ساير نهادهاي فراملي است که آزادي و حاکميت سياسي را تضعيف ميکنند، سياستهاي مهاجرتي که درحال تغيير قاره و ايجاد درگيري هستند، سانسور آزادي بيان و سرکوب مخالفان سياسي، کاهش شديد نرخ زاد و ولد و از دست دادن هويت ملي و اعتماد به نفس است.در رابطه با جنگ روسيه عليه اوکراين نيز آمده است: دولت ترامپ خود را در تضاد با مقامهاي اروپايي ميبيند که انتظارات غيرواقعي از جنگي دارند که در دولتهاي اقليت بيثبات رخ داده و بسياري از اين دولتها اصول اساسي دموکراسي را براي سرکوب مخالفان زير پا ميگذارند.موضوعات مهم سند راهبرديرئيسجمهور آمريکا، «استراتژي جديد امنيت ملي» (NSS) خود را که مسير آينده سياست خارجي اين کشور را ترسيم ميکند و نشان ميدهد دولت ترامپ چگونه قصد دارد جايگاه آمريکا را در جهان بازتعريف کند، منتشر کرد.به نوشته«هيل»، اين سند 33 صفحهاي بر ايدئولوژي «نخست آمريکا» استوار است اما در عين حال تلاش ميکند نقش ايالات متحده را در نيمکره غربي بازسازي کند و توازن جديدي در تجارت جهاني برقرار سازد.اين رسانه نزديک به کنگره آمريکا 5 موضوع مهم اين سند را فهرست کرده است:1. تشديد درگيري در کارائيب: اولين نکته مهم اين استراتژي، تمرکز سنگين بر نيمکره غربي است؛ جايي که ترامپ طي دو ماه گذشته عمليات نظامي گستردهاي را براي مقابله با قاچاق مواد مخدر در آبهاي کارائيب آغاز کرده است. در متن استراتژي آمده است که واشنگتن بايد حضور نظامي خود را از «مناطق کماهميتتر» به سمت قاره آمريکا منتقل کند.در سند آمده است که «ايالات متحده ديپلماسي تجاري را در اولويت قرار خواهد داد تا اقتصاد و صنايع خود را تقويت کند، و از تعرفهها و توافقات تجاري متقابل به عنوان ابزارهاي قدرتمند استفاده خواهد کرد.»سند همچنين به صورت تلويحي به جلوگيري از گسترش حضور چين در آمريکاي لاتين بهويژه در حوزههايي مانند امنيت سايبري، بدهي خارجي و فعاليتهاي اطلاعاتي اشاره دارد.2. انتقاد شديد از اروپا و نحوه مواجهه آن با روسيه: ترامپ در بخش دوم سند، رويکرد اروپا نسبت به روسيه را مورد انتقاد قرار داده و آن را نشانهاي از «فقدان اعتمادبهنفس راهبردي» در اين قاره دانسته است. اين سند اگرچه اشارهاي به مداخله نظامي روسيه در اوکراين و سياستهاي مسکو ندارد، اما ادعا ميکند که تنها ايالات متحده قادر است ميان اروپا و روسيه تعادل برقرار کند و سطحي از ثبات استراتژيک را در اوراسيا ايجاد کند.«پاوِل زرکا» پژوهشگر ارشد شوراي روابط خارجي اروپا معتقد است: واشنگتن ديگر وانمود نميکند که در امور داخلي اروپا دخالت نخواهد کرد. اکنون چنين مداخلهاي را خيرخواهانه معرفي ميکند.3. استقبال تايوان از رويکرد آمريکا در قبال چين: سند امنيتي فوق از تايوان بهعنوان بازيگري کليدي در ثبات منطقه هند- پاسيفيک ياد ميکند و بر ضرورت تقويت بازدارندگي نظامي آمريکا براي جلوگيري از درگيري با چين تأکيد دارد. وزارت خارجه تايوان، اين سند را تأييدي بر اين دانست که واشنگتن قصد رها کردن تايوان را ندارد.اين سند خواستار حفظ برتري نظامي آمريکا برابر چين و افزايش بودجه دفاعي متحدان منطقه از جمله ژاپن، کره جنوبي، تايوان و استراليا است.4. کاهش تمرکز آمريکا بر خاورميانه: ترامپ در تلاش است مسئوليتهاي آمريکا در خاورميانه را کاهش دهد؛ او ميگويد منطقه ديگر عامل فاجعه قريبالوقوع نيست بلکه آمريکا نياز دارد توجه خود را به حوزههاي ديگري معطوف کند. با اين حال، ترامپ اذعان ميکند که «درگيري همچنان مشکلسازترين ديناميک خاورميانه است»، اما تصويري اميدوارکنندهتر از منطقه ارائه ميدهد.5. واکنش تند دموکراتها: دموکراتها بهسرعت اين استراتژي را مورد انتقاد قرار دادند و آن را برنامهاي براي عقبنشيني آمريکا از نقش رهبري جهاني و تضعيف متحدان دانستند.«جيسون کرو» عضو دموکرات کميته دائمي اطلاعات مجلس نمايندگان و کميته خدمات مسلح اعتقاد دارد: جهان جاي خطرناکتري خواهد شد و آمريکاييها احساس امنيت کمتري خواهند داشت اگر اين طرح پيش برود.برخي چهرهها نيز به بخشهايي از سند که به مسائل فرهنگي و دخالت در سياست داخلي متحدان اشاره دارد واکنش نشان دادند.انتقاد آلمان از سند راهبردي کاخ سفيد واستقبال روسيه در اين ميان وزير امور خارجه آلمان بخشهايي از راهبرد جديد امنيت ملي آمريکا را که تصويري تاريک از آزادي بيان در اروپا ترسيم ميکند، بهشدت رد کرد.يوهان وادفول در برلين و در جريان ديدار با همتاي ايسلندي خود گفت که معتقد نيست که کشوري بايد در مورد اصل آزادي بيان که توسط «نظم قانوني ما» محافظت ميشود «به ما توصيه کند».ازسوي ديگر کرملين از اينکه آمريکا در سند راهبرد امنيت ملي خود روسيه را «تهديد مستقيم» معرفي نکرد، استقبال کرده و آن را «گامي مثبت» خواند.دميتري پسکوف سخنگوي کرملين گفت که اين سند از روسيه به عنوان تهديد مستقيم عليه آمريکا نام نبرده و به جاي آن بر همکاري با مسکو در مسائل مربوط به ثبات راهبردي تأکيد شده است.وي افزود: ما آن را يک گام مثبت ارزيابي ميکنيم.
