روزنامه جمهوری اسلامی | 23-10-1400, 00:01 | کد خبر: 273826 | لینک خبر:
jepress.ir/?newsid=273826
آغاز دهه سوم دی‌ماه، یادآور ایام رحلت آیت‌الله سیدهاشم رسولى محلاتى است. آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی، یکی از شخصیت‌هایی است که علیرغم داشتن مسئولیت‌های طولانی در دفتر امام خمینی رضوان‌الله تعالی علیه و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی و دیگر مسئولیت‌های خرد و کلان، حقیقتاً یک زندگی و حیات علمی پربرکت داشت و انتشار بیش از یکصد اثر از ایشان در طول این سال‌ها حاکی از همین برکات حیات علمی است.
ایشان که متولد 8 اسفند 1308 بود، از سن دوازده سالگی یعنی در سال 1320 وارد حوزه علمیه قم شد و تا یکسال بعد از تبعید حضرت امام به ترکیه یعنی در سال 1344 از قم به تهران مهاجرت کرد. در مدت زمانی که در قم بود ابتدا در محضر پدر بزرگوارشان مرحوم آیت‌الله سیدمحمد رسولی محلاتی که از شاگردان مرحوم آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری بود، تلمذ کرد و پس از آن رسائل و مکاسب را نزد مرحوم آیت‌الله سیدمحمدرضا گلپایگانی و کفایه را نیز نزد مرحوم آیت‌الله مجاهدی تبریزی و همچنین آیت‌الله سیدمحمدباقر طباطبایی سلطانی فرا گرفت.
سیدهاشم رسولی پس از دروس سطح مدت 7 سال در درس خارج مرجع بزرگ مرحوم آیت‌الله‌العظمی سیدحسین بروجردی شرکت کرد و همچنین به مدت ده سال در درس خارج فقه و اصول حضرت امام خمینی که صبح‌ها و عصرها در مسجد سلماسی قم تشکیل می‌شدند، شرکت جست.
پس از مهاجرت به تهران در درس‌های مرحوم آیت‌الله سیداحمد خوانساری در تهران شرکت کرد و در ایامی که در نجف اقامت داشت از محضر درس بزرگانی چون حضرات آیات عظام؛ سیدمحسن حکیم، سیدمحمود شاهرودی، ابوالقاسم خویی و دیگران بهره برد.
حضرت امام خمینی در اجازه وکالتی که در سال 1367 به ایشان داده‌اند به مراتب علم و دانش آقای رسولی اشاره و چنین مرقوم می‌فرمایند:
جناب حجت‌الاسلام آقای حاج سیدهاشم رسولی (دامت افاضاته)
جنابعالی فردی می‌باشید متدین و درست، دانشمندی هستید محقق و بحمدالله تالیفات خوبی دارید، از دوستان باوفا و قدیمی من می‌باشید. سال‌ها در زمینه‌های مختلف زحمت کشیده‌اید، من به جنابعالی علاقه دارم و محبت‌های بسیار شما را فراموش نمی‌کنم از آنجا که به شما اطمینان دارم شما را از طرف خود وکیل نمودم تا در تمامی زمینه‌های شرعی طبق شرع انور عمل کنید، خداوند به شما پاداش خیر دهد. دست خدا به همراهتان. روح‌الله الموسوی الخمینی. 1/12/67
آثار علمی
آثار علمی آیت‌الله رسولی محلاتی عمدتاً در سه بخش تصحیح متون حدیثی و تفسیری، ترجمه و شرح متون و تالیفات شخصی که بیشتر در تاریخ اسلام و زندگانی ائمه اطهار(ع) و کتب اخلاقی و معارف اسلامی است، منتشر شده است.
تصحیح تفسیر پنج جلدی «نورالثقلین» اثر فقیه و ادیب قرن یازدهم شیخ عبدالعلی حویزی که یک تفسیر روایی هست ازجمله کارهای علمی ارزشمند آیت‌الله رسولی محلاتی است که به تشویق و راهنمایی مرحوم علامه سیدمحمدحسین طباطبایی صورت گرفت و معظم‌له در سال 1340 تقریظی بر آن مرقوم فرمودند و در آن تقریظ از اقدام جناب آقای رسولی بر تصحیح و تنظیم و آماده‌سازی این تفسیر برای انتشار تقدیر کردند.
آشنایی آقای رسولی محلاتی با علامه طباطبایی(رض) به واسطه مرحوم حاج‌آقا مصطفی خمینی(ره) صورت گرفت. ایشان نقل کرده‌اند: من با علامه طباطبایی ابتدا آشنایی نداشتم ولی با مرحوم حاج‌آقا مصطفی همدرس و هم‌بحث بودیم. روزی ایشان گفت که باید به درس تفسیر جناب علامه طباطبایی برویم و پدرم گفته‌اند که ایشان مرد بزرگی است و باید در درس ایشان شرکت کنم و من هم وقتی شنیدم که استاد ما آیت‌الله خمینی فرزندشان را برای شرکت در درس علامه طباطبایی تشویق و راهنمایی کرده‌اند، من هم در این درس که صبح‌ها در مسجد سلماسی تشکیل می‌شد شرکت می‌کردم و کم‌کم با ایشان بسیار مانوس شدم بطوری که استنساخ نسخی از تفسیر المیزان را حضرت ایشان به من سپردند.
تصحیح تفسیر مجمع البیان و تفسیر العیاشی
تصحیح تفسیر مجمع‌البیان اثر مرحوم طبرسی در ده جلد و همچنین تصحیح «تفسیر العیاشی» در 2 جلد از دیگر آثار علمی و تفسیری است که مرحوم آقای رسولی محلاتی نسبت به احیاء آن‌ها همت گمارد.
تصحیح ده جلد از «مرآهالعقول» علامه مجلسی در شرح احادیث اصول و فروع کافی، تصحیح کتاب «دارالسلام» مرحوم حاج میرزا حسین نوری در 4 جلد، تصحیح «کشف‌الغمه» اثر علی‌ابن‌عیسی‌اربلی در شرح حال امامان در 3 جلد، تصحیح «مناقب آل‌ابی‌طالب» اثر ابن شهرآشوب مازندرانی در فضائل اهل‌بیت(ع) در چهار جلد و تصحیح «اثبات الهداه» شیخ حر عاملی در 7 جلد از دیگر کتب حدیثی است که توسط آقای رسولی محلاتی مورد تحقیق و تصحیح قرار گرفت و در مجموعه‌های انتشاراتی قم و لبنان منتشر گردید.
تسلط در ادبیات عرب و ترجمه برخی از آثار ارزشمند معارفی
آیت‌الله رسولی محلاتی باتوجه به تسلطی که در ادبیات عرب داشت نسبت به ترجمه کتاب‌ها و آثار ارزشمندی در معارف اسلامی همت گماشت که ترجمه «الارشاد» شیخ مفید، «سیرهالنبویه» اثر ابن هشام در زندگانی پیامبر (ص)، ترجمه «مقاتل الطالبین» تالیف ابوالفرج اصفهانی، ترجمه صحیفه علویه و تحفه مرتضویه در مناجات‌ها و ادعیه منسوب به امیرالمومنین(ع)، ترجمه غررالحکم و دررالکلم که حاوی بیش از یازده هزار حدیث از کلمات قصار امیرالمومنین(ع) است و دفتر نشر فرهنگ اسلامی آن را در 2 جلد منتشر کرده است و همچنین ترجمه کل قرآن کریم به همراه شرح و توضیحی بر بعضی از آیات آن و ترجمه ادعیه و زیارات مفاتیح‌الجنان ازجمله آثار ارزشمند آیت‌الله رسولی محلاتی در بخش ترجمه متون محسوب می‌شود.
در بخش آثار تالیفی، انتشار کتاب‌های تاریخ انبیاء و قصص قرآن در 2 جلد، زندگانی امیر مومنان علی(ع) در 2 جلد، زندگانی حضرت فاطمه زهرا (س)، زندگانی حضرت امام حسن مجتبی(ع)، زندگانی امام حسین(ع) تدوین خلاصه تاریخ اسلام در 3 جلد و کتاب تاریخ تحلیلی اسلام در چهار جلد، و تالیف کتاب های؛ راهنمای بهشت یا بهشتیان از دیدگاه قرآن و حدیث، سخنی درباره دعا، نماز، روز، زکات و قرآن، جنبه‌های اخلاقی و سیره عملی امام رضا(ع)، شرح تالیفات شیخ طوسی و شروح آن‌ها، وصایاالرسول و الائمه، چهل حدیث، گلچینی از سخنان حکمت‌آمیز رسول خدا ائمه‌اطهار(ع)، مبارزه با گناه و کیفر گناه و بالاخره کتابی در شرح آخرین وصیت امیرالمومنین در بستر شهادت ازجمله آثار بجا مانده از آیت‌الله رسولی محلاتی محسوب می‌شوند.
منبر و وعظ در کنار تالیف و تحقیق علمی
آیت‌الله رسولی علاوه بر اهتمام در احیاء آثار علمی بزرگان و تدوین کتب ارزشمند، در عرصه تبلیغ و منبر و سخنرانی نیز توفیقات بسیار خوبی داشت. ایشان در سال 1344 پس از مهاجرت به تهران ابتدا در مسجد امام صادق(ع) واقع در محلّه درخونگاه تهران اقامه نماز داشت و پس از چندماهی که پدرشان به رحمت خدا رفتند، حسب‌الامر آیت‌الله سیداحمد خوانساری و بنا به درخواست اهالی امامزاده قاسم شمیران به آنجا رفت و سالیانی طولانی امامت جماعت در آن منطقه را داشت.
مهمترین رمز موفقیت
یکی از رموز موفقیت آیت‌الله رسولی محلاتی در بدست آوردن توفیقات در عرصه‌های مختلف دینی، علمی و تبلیغی، داشتن نظم در زندگی بود، او هیچگاه وقت خود را به بطالت نمی‌گذراند و برای هر دقیقه و ساعت برنامه منظم داشت، اُنس او با قرآن فوق‌العاده بود، شب‌ها زود استراحت می‌کرد و در عوض از نیمه شب بیدار بود و به مطالعه و نوشتن و عبادت و قرآن و نماز مشغول بود.
خادم قرآنی برگزیده در سال 1374
آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی در سال 1374 به سبب نگارش قصص قرآن و تاریخ انبیاء و تصحیح کتب تفسیری «نورالثقلین، مجمع‌البیان و العیاشی» در زمره خادمان قرآن کریم معرفی شد و لوح تقدیر خود را از دستان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهوری وقت دریافت کرد.
آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی، شامگاه نوزدهم دی‌ماه سال 1398 پس از گذراندن یک دوره بیماری در تهران دعوت حق را لبیک گفت.
